हिलरी ह्यांचे षड्यंत्र भाग ८

सायप्रसमध्ये स्थापित केलेल्या प्रेवेझॉन कंपनीविरुद्ध अमेरिकन कोर्टामध्ये खटला चालू होता. कंपनीने आपली बाजू मांडण्यासाठी अमेरिकन वकिल नेमले होते परंतु तिचे मालक रशियन उद्योगपती डेनिस कात्सिव्ह ह्यांनी आपले वकिल म्हणून रशियन वकिल नातालिया वेसेल्निटस्काया ह्यांचे नाव दिले होते. ९ जून रोजी खटल्याची सुनावणी सर्किट कोर्ट ऑफ अपील्स मध्ये होणार होती. वेसेलनिटस्काया ह्यांना त्याकरिता व्हिसा मिळणार असे स्पष्ट होताच संगीत क्षेत्रामध्ये गाजलेले प्रकाशक रॉब गोल्डस्टोन ह्यांनी डॉनल्ड ट्रम्प ह्यांच्या सुपुत्राला इमेल पाठवून कळवले की "रशियाची क्राउन प्रॉसिक्यूटर वेसेलनिटस्काया अमेरिकेत येत असून हिलरी क्लिंटन ह्यांच्या प्रचाराविषयी त्या काही माहिती देऊ शकतील. आपल्याला भेटायचे असल्यास कळवा." रशियन बिल्डर आरास आगालारोव्ह ह्यांची भेट ट्रम्प ह्यांनी त्यांच्या रशिया वारीत घेतली होती. तसेच आगालारोव्ह ह्यांनी स्पॉन्सर केलेली मिस युनिव्हर्स पेजंट आणी त्यांच्या मुलाच्या वाढदिवस समारंभात ट्रम्प गेले होते. इथे रॉब गोल्डस्टोन ह्यांचा संगीत कार्यक्रम झाला होता. गोल्डस्टोन ह्यांच्या इमेलला ट्रम्प ह्यांच्या मुलाकडून होकार आला. 

त्यानुसार ९ जून रोजी वेलनिटस्काया ट्रम्प टॉवरमध्ये ट्रम्प ह्यांचा मुलगा - त्यांचा जावई जॅरेड कुशनर आणि त्यांच्या प्रचारयंत्रणेचे प्रमुख पॉल मानाफ़ोर्ट ह्यांना भेटल्या. तिन्ही अमेरिकनांनी लिखित पुरावे असतील तर त्यांच्याकडील बाबी ऐकण्यास तयार आहोत असे सांगितले. तिच्याकडे डेमोक्र्~टिक पक्षाला देणग्या देणार्‍या काही व्यक्तींनी रशियामध्ये टॅक्स बुडवल्याची केस होती. पण वेलनिटस्काया ह्यांनी कोणतीही भरीव माहिती दिली नाही. एक शंका अशी व्यक्त केली जाते की मूळ बेताप्रमाणे हा वेलनिटस्काया ह्यांना भेटवण्याऐवजी पुतिन ह्यांचे विश्वासू रशियाचे प्रॉसिक्यूटर जनरल युरी चायका ह्यांना भेटवायचे होते हे स्पष्ट नाही. वेलनिटस्काया ह्यांनी भेटीदरम्यान जो मसुदा बनवून आणला होता तो महत्वाचा होता. हा मसुदा तिने युरी ह्यांच्याशी चर्चा करून बनवला होता. युरी ह्यांनी दोन महिन्यांपूर्वी एका अमेरिकन कॉंग्रेसमनला जो मसुदा दिला होता त्यातलेच काही परिच्छेद जसेच्या तसे तिच्याही मसुद्यात होते. 

आपल्या भेटीमध्ये वेलनिटस्काया परत परत सांगत होती की माझ्याकडे जी माहिती आहे ती मी स्वतः मिळवली असून त्याचा रशियन सरकारशी अधिकृतरीत्या काहीही संबंध नाही. वेलनिटस्काया ह्यांची ट्रम्प टॉवरला दिलेली भेट चांगलीच गाजली अर्थात पुढे उजेडात आल्यावरती. पण वेलनिटस्काया ट्रम्प टॉवरमध्ये जाणार ही माहिती बहुधा ग्लेन सिम्पसनला आधीच होती. (ती त्याच्यापर्यंत पोचवणारी सूत्रे कोणती???) एका वेगळ्या खटल्यासाठी सिम्पसन अपेलेट कोर्टामध्ये हजर होता. तिथे त्याचे वेलनिटस्कायाशी बोलणे झाले. पुढे जबानी देताना सिम्पसन ह्यांनी तिच्याशी विशेष बोलणे काही झाले नाही कारण ती तर फक्त रशियन बोलू शकते असे सांगितले. (केवळ रशियन बोलू शकणारी वकिल अमेरिकन कोर्टात अशिलाच्या बचावासाठी काय काम करू शकत होती हा एक प्रश्न आणि तसे असेल तर ट्रम्प टॉवर भेटीत ती कोणत्या भाषेत संवाद करत होती हा दुसरा यक्षप्रश्नच नाही का? की तिच्याबरोबर आणि कोणी टॉवरमधील भेटीत उपस्थित होते? वेलनिटस्कायाशी सिम्पसनशी झालेली ही एकच भेट नव्हती.

दुसर्‍याच दिवशी डेमोक्रॅटिक पक्षाच्या कार्यालयातील कर्मचार्‍यांना इमेल्स हॅक झाल्याची माहिती देण्यात आली होती. "Don't even speak to your dog about t" - इमेल्स हॅकचे प्रकरण गंभीर असून त्याविषयी कुठेही वाच्यता करू नका असे कर्मचार्‍यांना व्यवस्थापनाने सांगितले होते. ह्यानंतर १० दिवसांनी ख्रिस्टोफर स्टीलने आपला पहिला अहवाल सादर केला होता. स्टीलने एफबीआयकडे आपली माहिती द्यावी असे सुचवणारा सिम्पसनच होता. त्याने आपल्या जबानीमध्ये तसे कबूल केले. ट्रम्प ह्यांच्याबद्दलचे व्हिडियो शोध असे तू स्टीलला सांगितले होतेस का असा प्रश्न विचारला गेला असता सिम्पसन म्हणाला - "kompromat - compromising material" चे आकर्षण रशियाशी डील करणार्‍या स्टीलला असू शकते. मला रस होता तो राजकारण - वित्तीय गुन्हे - भानगडींमध्ये. तेव्हा स्टील ह्या व्हिडियोच्या मागे होता की नाही हे मी सांगू शकत नाही पण कदाचित त्याने दुसर्‍या कोणालातरी त्याबद्दल माहिती काढायला सांगितले असू शकते. "तुमच्याकडे ट्रप ह्यांच्याबद्दल काय माहिती आहे अशी विचारणा एफबीआयने माझ्याकडे केली होती" असे स्टीलने एकदा चर्चेदरम्यान सिम्पसनला सांगितले.  ५ जुलै रोजी जेव्हा स्टील एफबीआय अधिकार्‍याला रोम येथे भेटला तेव्हा त्याची तिथे जाण्याची व्यवस्था एफबीआयने केली असावी किंवा त्याचा खर्च दिला असावा. सिम्पसन आणि स्टील ह्यांच्यामध्ये ह्या भेटीमध्ये एफबीआय अधिकार्‍याला काय माहिती द्यावी ह्यावरती सविस्तर चर्चा झाली होती आणि दोघांच्या संमतीने माहिती दिली गेली हे सिम्पसनने आपल्या जबानीमध्ये कबूल केले. 

रोम येथील भेटीमध्ये स्टीलच्या असे लक्षात आले की एफबीआयकडे ट्रम्प ह्यांच्या प्रचारयंत्रणेमध्ये काम करणार्‍या दुसर्‍या एका सूत्राने "स्वतःहून" काही माहिती  दिली होती. स्टील जे सांगत होता त्यावरती त्या अधिकार्‍याचा विश्वास बसत होता असे लक्षात आले कारण अगोदर असलेली माहिती आणि स्टीलची माहिती मिळतीजुळती होती. माझ्याकडची सगळी माहिती मी त्यांना दिली आहे असे स्टीलने सिम्पसनला भेटीनंतर सांगितले. गंमत अशी की पापादूपोलोसने ऑस्ट्रेलियन राजदूत डाऊनरकडे जी बढाई मारली होती ती डाऊनरने २२ जुलै नंतर अमेरिकेतील ऑस्ट्रेलियन राजदूताला कळवली होती ज्याने ती त्यानंतर एफबीआयला कळवली अशी "स्टोरी" बाहेर आली होती. पण ह्या राजदूताने माहिती कळवण्यापूर्वीच रोममधील एफबीआय अधिकार्‍याकडे टम्प ह्यांच्या प्रचारयंत्रणेमध्ये काम करणार्‍या व्यक्तीकडून आलेली माहिती तब्बल किमान दोन आठवडे आधी ५ जुलै रोजी कशी काय होती बरे? ह्याचाच अर्थ असा की २२ जुलै नंतर माहिती कळल्यावरती ट्रम्प ह्यांच्या प्रचारयंत्रणेची चौकशी आम्ही सुरु केली हे एफबीआयचे म्हणणे ही धादांत थाप ठरत नाही का? चौकशी तर आधीच सुरु झाली असावी असे दर्शवणारे हे संकेत आहेत. 

स्टील आणि एफबीआयची भेट झाल्यानंतर आणि त्याची माहिती विश्वसनीय आहे असे एफबीआयने मूक संकेत दिल्यानंतर आता सिम्पसनचे काम ह्या बाबींना प्रसिद्धी देणे हे होते. स्टीलची माहिती ताडून बघण्यासारखी नाही सबब अमेरिकन वृत्तपत्रे ती तशीच्या तशी स्वीकारणार नाहीत याची काही काळ पत्रकारितेमध्ये घालवलेल्या सिम्पसनला कळत होते. पण ट्रम्प आणि रशियामध्ये काहीतरी साटेलोटे आहे ही मूळ कल्पना धरून त्याभोवती गोष्ट गुंफणे सोपे होते. "The New Yorker" प्रकाशनाचे संपादक डेव्हिड रेम्निक ह्यांनी "Trump and Putin: A Love Story” असा लेख ऑगस्टच्या सुरुवातीला प्रसिद्ध केला. "ट्रम्प अज्ञानी आहेत - संभ्रमित आहेत - कमकुवत आहेत - त्यांचा वापर करून घेणे सोपे आहे - ट्रम्प हा पुतिन ह्यांचा मोठा असेट आहे" असे रेम्निकने लिहिले. पुतिन ट्रपना ब्लॅकमेल करत आहेत अशा शब्दात काही रेम्निकने स्टोरी लिहिली नाही पण तसे सूचित केले होते. "आपल्या वैर्‍याबद्दलची गुप्त माहिती गोळा करण्याचे पुतिन ह्यांचे तंत्र जुने आहे. वेगवेगळ्या राजकीय व्यक्तींचे सेक्स स्कॅंडलमधील व्हिडियो किंवा ड्रग घेतानाचे व्हिडियो मिळवून त्याच्या अस्पष्ट फोटो इंटरनेटवर टाकण्याचे काम रशियन गुप्तचर संस्था करत असते" असे रेम्निकने लिहून वाचकांना काय सूचित केले असेल ते लक्षात येते. 

रेम्निक सिम्पसनला भेटला होता का हे निश्चित सांगता येत नसले किंवा त्याने आणखी कोणत्या सूत्रांकडून ही ब्लॅकमेलची कहाणी ऐकली होती ह्याविषयी ठामपणे सांगता येणार नाही. पण पुढे त्याच्या प्रकाशनामध्ये काम करणार्‍या जेन मायरने आपण स्टीलला सप्टेंबरमध्ये भेटलो होतो असे कबूल केले. तेव्हा ऑगस्टच्या सुरुवातीला देखील अशी भेट झालेली असू शकते. निदान त्याच्या लेखामध्ये आलेले उल्लेख स्टीलच्या अहवालात सापडतात. अशाच प्रकारचे लेख सिम्प्ससन अन्यत्र छापून आणू शकत होता. कारण त्यासाठी आधार म्हणून ट्रम्प ह्यांची काही ट्वीटस् आणि परराष्ट्रसंबंधातील काही तज्ञ व्यक्तींची मते एव्हढे पुरेसे होते. 

सिम्पसन पत्रकारांना भेटून आपल्याकडची माहिती देत होता. लागलेच तर स्टीलचे अहवाल चाळायला देत असे. त्यांचे नजर टाकून होताच कगद परत आपल्याकडे घेऊन टाकणे महत्वाचे!! वौशिंग्टन पोस्टचे पत्रकार जोनाथन वायनर ह्यांनी आपल्या जबानीमध्ये पुढे सांगितले की मला स्टीलचा अहवाल दाखवण्यात आला होता. पण त्याची प्रत मिळू शकली नाही. मी आमच्या व्यवस्थापनाला त्याबाबत कळवले. पूर्वायुष्यात स्टेट सेक्रेटरी खात्यामध्ये डेप्यूटी पदावरती काम केलेले वायनर म्हणाले की अहवालाची प्रत मिळाली असती तर मी रीतसर तक्रार स्टेट डिपार्टमेंटकडे केली असती. अहवाल दाखवूनही काही पत्रकार त्यावरती चटकन विश्वास ठेवत नसत. तेव्हा सिम्पसनने अशा बैठकीमध्ये स्टीललाही बसवायचे ठरवले. सप्टेंबरनंतरच्या बैठकांमध्ये स्टील उपस्थित राहायचा. अशी माहिती रशियाच आपल्यामध्ये पेरत असेल - अशी शंका त्यांना आलीच तर एक फर्डे भाषण अटील आणि सिम्पसनकडे तयारच असे. अनवधानाने आपले भाषण सिम्पसनने पुढे चौकशी समितीसमोरही बोल्लोन दाखवले. 

स्टील सांगत असे - "मी Ml6 मध्ये रशियन डेस्कचा प्रमुख होतो. त्या अगोदर मला मॉस्कोमध्ये पोस्टींग दिले होते. रशियन गुप्तचर संस्थांशी वागण्याबोलण्याचा मला दीर्घकालीन अनुभव आहे. चुकीची माहिती पेरण्याची रशियनांची खूप जुनी परंपरा आहे आणि ही कला त्यांना इतरांपेक्षा चांगलीच अवगत आहे. तेव्हा पुढे जाण्या अगोदर मी तुम्हाला सांगू इच्छितो की माझ्या व्यवसायामधला हा एक मोठा अडसर राहिला आहे. तेव्हा र्शियनांकडून माहिती येते तेव्हा तिच्यामध्ये थोडीफार चुकीची माहिती दडपलेली असण्याची शक्यता मी गॄहित धरतो. पण ती कशी ओळखायची मला कळते आणि अशी माहिती वगळून मी माझे अहवाल बनवतो. पण हे तर खरेच आहे की चुका कोणाच्याही होऊ शकतात." स्टील आपले बोलणे संपवतो तोवर तो धागा पकडून सिम्पसन सांगत असे की - स्टील यातला खरा तज्ञ आहे. तेव्हा आम्ही ही माहिती तुम्हाला देत आहोत त्यातली बेभरवशाची माहिती आम्ही आधीच काढून टाकली आहे. 

खुद्द सिम्पसनचा स्टीलच्या अहवालांवरती कितपत विश्वास होता?

(अपूर्ण)

हिलरी ह्यांचे षड्यंत्र भाग ७

ग्लेन सिम्पसन

फ्यूजन जीपीएस ह्या कंपनीची नेमणूक करून डेमोक्रॅटिक पक्षाने निवडणुकीत बाजी मारायचे ठरवले होते. ह्या कंपनीची नेमणूक थेट पक्षाने केली नव्हती तर पक्षाचे कायदेविषयक सल्लागार पर्किन्स कॉय ह्या फर्मने केली होती. विरोधकांची माहिती काढण्याचे काम ही फ्यूजनची ख्याती होती. डेमोक्रॅटिक पक्षाने फ्यूजनची निवड का केली असावी हे गुपित नव्हे. फ्यूजन जीपीएसचे संस्थापक ग्लेन सिम्पसन हे आपल्या पूर्वायुष्यात व्यवसायाने पत्रकार होते. सुरुवातीला रोल कॉल ह्या प्रकाशनामध्ये ते काम करत. रिपब्लिकन पक्षाच्या उमेदवारांना प्रशिक्षण देण्यासाठी काम करणार्‍या GOPAC ह्या संस्थेमधल्या भानगडी छापायचे काम रोल कॉल हे प्रकाशन करत असे. ह्याखेरीज ते इंटरनॅशनल असेसमेंट अँड स्ट्रॅटेजी सेंटर ह्या अमेरिकन थिंक टॅंकमध्ये सिम्पसन काम करत होता. अमेरिकेला भेडसावणार्‍या राष्ट्रीय सुरक्षेच्या समस्यांवरती ही संस्था काम करते. त्या पद्धतीची कामे त्यांना अमेरिकन सरकारकडून दिली जात होती. पुढे द वॉल स्ट्रीट जर्नल ह्या प्रतिष्ठित प्रकाशनामध्ये ते पत्रकार म्हणून २००९ पर्यंत काम करत होते. इथे काम करत असताना सिम्पसन नेहमीच सनसनाटी स्टोरी आणत आणि त्यांच्याकडे विश्वसनीय पुरावे नसतानाही ती प्रसिद्ध व्हावी असे ते प्रयत्न करत. डेमोक्रॅटस् आणि रिपब्लिकन दोन्ही पक्षांवरती रशियाचा प्रभाव कसा आहे हे शोधण्यात आणि ते चव्हाट्यावरती आणण्यात मला रस होता असे तो म्हणत असे. पण वॉल स्ट्रीट जर्नल मात्र ह्या प्रकाराला कंटाळले होते. शेवटी विरोधकांची बिंगे बाहेर काढण्यामध्ये तरबेज असलेल्या स्वतंत्र संस्थेची स्थापना करण्याचे सिम्पसन ह्यांनी ठरवले आणि त्यामध्ये आपल्या एका सहकार्‍याला सामिल करून घेतले होते. 

सिम्पसन ह्यांची पत्नी मेरी जॅकोबी देखील रोल कॉल प्रकाशनामध्ये पत्रकार म्हणून काम करत असे. तिचे वडिल जॉन जॅकोबी स्टीफन्स आर्कान्सास राज्यातील इनकॉर्पोरेशन कंपनीमध्ये अधिकारी पदावरती काम करत. ह्या कंपनीचे आणि क्लिंटन परिवाराचे इन्व्हेस्टमेंटसंबंधातील व्यवहारांवरती संशयाचे ढग आहेत. हिलरी क्लिंटन ह्यांची लॉ फर्म स्टीफन्स इनकॉर्पोरेशनचे काम बघत असे. आणि मेरी ह्या लॉ फर्ममध्ये काही काळ काम करत होती. स्टीफन्स कंपनीमध्ये जनरल वेस्ली क्लर्क निवृत्तीनंतर काम करत. मेरीने रोल कॉलमधील आपली नोकरी सोडून जनरल साहेबांची प्रेस सेक्रेटरी म्हणून काम स्वीकारले होते. पुढे मेरीचे वडिल ही कंपनी सोडून मॉन्संटॊ फर्ममध्ये प्रमुखपदावरती रुजू झाले. ह्या कंपनी तर्फे केल्या गेलेल्या जमीन खरेदी गैरव्यवहारामध्ये क्लिंटन कुटुंब अडकले आहे असे सांगितले जाते. थोडक्यात ग्लेन सिम्पसन क्लिंटन परिवाराचा निकटवर्ती होता हे उघड आहे. 

क्लिंटन यांचे प्रतिस्पर्धी डॉनल्ड ट्रम्प ह्यांची माहिती काढण्याचे कंत्राट सिम्पसनला मिळाले पण त्यासाठी ब्रिटनचा नागरिक असलेल्या ख्रिस्टोफर स्टीलची मदत घ्यावी असे त्याने कसे ठरवले असेल? स्टीलचा अनुभव तसाच वैशिष्ट्यपूर्ण होता. कॅंब्रिजमध्ये पदवी प्राप्त केल्यानंतर त्याला ब्रिटनच्या MI6 ह्या गुप्तहेर संस्थेने आपल्या फॉरिन अंड कॉमनवेल्थ ऑफिसमध्ये सरळ भरती केले होते. नंतर त्याची नेमणूक रशियामध्ये करण्यात आली. त्यानंतर काही वर्षे पॅरिसमध्ये तर काही वर्षे अफगाणिस्तानच्या बागराम शहरामध्ये त्याने काढली. २००६ ते २००९ पर्यंत MI6 मध्ये रशिया डेस्कचा प्रमुख म्हणून तो काम बघत असे. २००६ मध्ये लिट्विनेन्को ह्यांना ब्रिटनच्या भूमीवरती पोलोनियम विष देऊन मारण्यात आले. त्या प्रकरणाच्या तपासाचा तो प्रमुख होता. मार्च २००९ मध्ये त्याने आपला सहकारी ख्रिस ब्राऊन्स सोबत ऑर्बिस बिझिनेस इंटेलिजन्स ही कंपनी त्याने सुरु केली. २०१४ ते २०१६ च्या दरम्यान ह्या कंपनीद्वारे रशिया आणि युक्रेन विषयावरती जवळजवळ १०० अहवाल तयार करण्यात आले होते. हे अहवाल अमेरिकेतील गुप्तचर संस्थांनी तपासले होते. ह्यामुळे स्टीलच्या रशियासंबंधी ज्ञानाबद्दल ह्या संस्था "आश्वस्त" होत्या. स्टील ह्यांनी पार पाडलेले आणखी एक महत्वाचे काम म्हणजे प्रॉजेक्ट शार्लीमॅन. युरोपियन युनियनच्या सर्वनाशासाठी रशियाने फ्रान्स इटाली जर्मनी तुर्कस्थान आणी ब्रिटनमध्ये चालवलेल्या "माहिती युद्धाच्या" तपासाचे काम. हा सर्व अनुभव बघता स्टीलकडे रशियासंदर्भात अगदी वैशिष्ट्यपूर्ण माहिती असणार हे दिसत होते. 

२०१८ ते २०२२ च्या दरम्यान इंटरनॅशनल फ़ेडरेशन ऑफ फ़ूटबॉल असोसिएशन  (FIFA) फीफा वर्ल्ड कप स्पर्धा ब्रिटनमध्ये भरवण्याचा निर्णय झाल्यानंतर ब्रिटनच्या फूटबॉल कमिटीने स्टीलला फीफाच्या चौकशीचे कंत्राट दिले. २०१५ मध्ये फीफामधील भ्रष्टाचाराच्या आरोपांची चौकशी करण्यासाठी एफबीआयची युरेशियन ऑर्गनाईज्ड क्राईम विषयक तुकडी स्टीलला भेटली. आणि ह्या कामामध्ये त्याची मदत त्यांनी घेतली. त्यानुसार स्टीलने रशियाचे उपपंतप्रधान इगोर सेशिन ह्यांनी २०१८चे फीफा कंत्राट देताना भ्रष्टाचार केल्याचा अहवाल एफबीआयला दिला होता. ह्याच कामासाठी त्याचा एफबीआय हॅंडलर रोम शहरामध्ये होता. ट्रम्प ह्यांचा विवाद्य व्हिडियो रशियाकडे असल्याचा अहवाल स्टीलने ह्याच हॅंडलरकडे रोममध्ये ५ जुलै रोजी सोपवला होता. 

ग्लेन सिम्पसन आणि ख्रिस्टोफर स्टील ह्यांची ही पार्श्वभूमी पाहता ही मंडळी एफबीआय तसेच सीआयएसाठी नवखी नव्हती तर त्यांच्या वर्तुळात आधीपासूनच सुपरिचित असावीत असे दिसते. ही बाब अशासाठी महत्वाची आहे की सिम्पसन आणि स्टील ह्यांनी जी पत्रकारीय स्टोरी रचली होती - "ट्रम्प गटाच्या मागणीवरून पुतिन ह्यांच्या रशियाने अमेरिकन निवडणुकीमध्ये ढवळाढवळ करून कोणत्याही परिस्थितीमध्ये हिलरी न जिंकता ट्रम्प जिंकतील अशा प्रकारे खोटी माहिती प्रसृत करून अमेरिकन लोकांची दिशाभूल करण्याचे षड् यंत्र रचले आहे" तिच्यावरच प्रश्नचिन्ह उभे राहत नाही का? हीच स्टोरी प्रत्यक्षात मात्र उलटी असेल तर? ओबामा आणि हिलरी ह्यांच्या आग्रहावरून ट्रम्प ह्यांचा खोटा व्हिडियो असल्याचे नाटक करून त्यांना बदनाम करून ते रशियाशी हातमिळवणी करत असल्याचे आरोप तरखोटे नव्हते? सत्तेवरील ओबामा ह्यांच्या सीआयए व एफबीआय मधील पिट्ट्यांनी "उपयुक्त" इसमांपर्यंत हिलरींच्या प्रचारयंत्रणेला पोचवण्याचे काम तर केलेले नव्हते? की असे काही होते की MI6 आणि CIA ह्यांनी मिळून स्टीलला पुढे करून आपल्याकडे आधीच असलेली माहिती सत्यासत्याचे बेमालूम मिश्रण करून एफबीआयपर्यंत पोचवली जेणेकरून एफबीआयला वाटावे की ही माहिती खर्‍या सूत्रांकडून येत असून विश्वासार्ह आहे? 

हातमिळवणी आपण करायची आणि बोंबा मात्र ट्रम्प ह्यांच्या नावाने मारायच्या असे तर हे कारस्थान नव्हते? DNC ने तटस्थ राहून पक्षांतर्गत निवडणूक निःपक्षपातीपणे का होऊ दिली नाही? सॅण्डर्स ह्यांचा पराभव व्हावा म्हणून हिलरींच्या सोबत जाऊन प्रच्छन्नपणे नियम धाब्यावर बसवून कामे का केली? ह्या गैरप्रकाराबाबत हिलरी ह्यांना दुःख नाही. त्यांना आपल्या इमेल्स गुप्त ठेवण्याच्या अधिकारावरती आलेला घाला नको होता आणि तसे करणारा रशियाच्या मदतीने आपल्याला पाडू पाहत आहे असे त्या निर्लज्जपणे सांगत होत्या ना? 

इंडिया टूडे च्या कॉन्क्लेव्ह मध्ये तुमचे आणि पुतिन ह्यांचे काय वाकडे आहे असा प्रश्न विचारला गेला असता हिलरी म्हणाल्या की "मी पुतिन ह्यांना भेटले आहे. भेटीदरम्यान मला असे काही आढळले नाही. पण रशियामधील निवडणुकीच्या आधी आपण पुतिन ह्यांच्या विरोधात विधाने केली आणि त्यांना निवडून दिले जाऊ नये म्हणून जनतेला आवाहन केले. पण अमेरिकेच्या स्टेट सेक्रेटरी पदावरून मी हे केले आणि त्याचा राग पुतिन ह्यांनी धरला असावा". मी माझ्या वैयक्तिक स्वार्थासाठी नव्हे तर अमेरिकन हिताच्या दृष्टीने ते विधान केले होते असे हिलरी खरे सांगत आहेत. समजा असे गृहित धरले तरी रशियन निवडणुकीमध्ये अमेरिकेने केलेला हा हस्तक्षेप नव्हे का? त्याचे समर्थन करताकरता रशियाने तेच अमेरिकन निवडणुकीत केले तर त्याचा निषेध कसा करता येतो? इतक्या वर्षांचा इतिहास तपासला तर अमेरिका अन्य देशांच्या अंतर्गत बाबींमध्ये नेहमीच ढवळाढवळ करत आलेली नाही का? मग ह्या चोराच्या उलट्या बोंबा नाही ठरत का? 

असो - आपल्यकडची माहिती लोकांसमोर आणण्यासाठी सिम्पसन आणि स्टील ह्यांनी काय उद्योग केले ते पुढील भागमध्ये पाहू.

(अपूर्ण)

हिलरी ह्यांचे षड्यंत्र भाग ६

ट्रम्प ह्यांचे रशियाशी साटेलोटे असल्याच्या बातम्या एफबीआयपर्यंत अनेक सूत्रांकडून येत होत्या. त्यामधले दुसरे सूत्र होते ते खुद्द ट्रम्प ह्यांच्या प्रचारयंत्रणेमध्ये त्यांचे परराष्ट्रविषयक बाबींमधील सल्लागार मंडळाचे एक सभासद जॉर्ज पापादूपोलोस. जॉर्ज ह्यांचे वय तिशीच्या आतले. त्यांचे परराष्ट्र संबंध आणि संरक्षण ह्या विषयातील शिक्षण नुकतेच पुरे होत होते.  तसेच प्रसिद्ध हडसन इन्स्टिट्यूटमध्ये त्यांनी थोडाफार कामाचा अनुभव घेतला होता. ट्रम्प ह्यांच्या प्रचारयंत्रणेमध्ये त्यांचा समावेश मार्च २०१६ मध्ये करण्यात आला होता. यानंतर जॉर्ज लंडनला गेले होते. तिथे जोसेफ मिफसूद नामक प्राध्यापकाने त्यांच्याशी संपर्क साधला. प्रो. मिफसूदचे रशियातील बड्या अधिकार्‍यांशी उत्तम संबंध होते. प्रो. मिफसूद ह्यांच्या बरोबर झालेल्या दोन भेटींचा वृत्तांत त्याने ट्रम्पच्या प्रचारयंत्रणेतील सात आठ जणांना कळवला होता. मिफसूद ह्यांनी जॉर्जला सांगितले होते की रशियाकडे हिलरी ह्यांच्या हजारो इमेल्स आहेत. 

ही माहिती मिळाल्यावरती ट्रम्प ह्यांचे राष्ट्रीय प्रचारसमितीचे सहप्रमुख क्लोव्हिस ह्यांनी जॉर्जला रशियाला भेट देण्याचा सल्ला दिला. जॉर्जबरोबर काही रशियन अधिकारी जाणार असावेत. मे २०१६ मध्ये जॉर्जची भेट ऑस्ट्रेलियाचे ब्रितनमधील राजदूत अलेक्झांडर डाउनर ह्यांच्याशी लंडनमध्ये झाली. ह्या भेटीदरम्यान जॉर्जने ह्या राजदूताला सांगितले की रशियाजवळ हिलरींच्या हजारो इमेल्स आहेत! डाउनर ह्यांना प्रचंड आश्चर्य वाटले पण जॉर्ज सांगतो ती माहिती ताडून पाहण्याची सोय नसल्याने ते शांत राहिले. जेव्हा जून महिन्यामध्ये डेमोक्रॅटिक नॅशनल कमिटीच्या इमेल्स चोरल्या गेल्याचे उघडकीला आले तेव्हा डाऊनर ह्यांना जॉर्जशी झालेला संवाद आठवला. डाऊनर ह्यांनी ही बातमी ऑस्ट्रेलियाचे अमेरिकेतील राजदूत ह्यांच्या कानावरती घातली. त्यांनी ती जुलै २०१६ मध्ये एफबीआयमध्ये पोचवण्याची व्यवस्था केली. 

एक ऑस्ट्रेलियन राजदूत ट्रम्प ह्यांच्या प्रचारयंत्रणेमध्ये काम करणार्‍या व्यक्तीबद्दल काही माहिती देत होता  हे एक सूत्र तर ट्रम्प ह्यांच्या प्रचारयंत्रणेतील जॉर्ज यांची दर्पोक्ती खरी झाल्याचे हे दुसरे सूत्र. ट्रम्प आणि रशिया ह्यांच्यामधल्या संबंधांची चौकशी नेमकी कधी सुरु झाली हे अजूनही ताडता येत नाही. पण जनतेला अशी चौकशी सुरु करण्यात आली आहे असे कळवण्याच्या बर्‍याच काळ आधीच तिला सुरुवात झाली असावी. डाऊनर - पापादूलोस ह्यांच्याव्यतिरिक्त इतर अनेक सूत्रांकडून एफबीआयकडे पुढे माहिती येतच राहिली. त्याचे संदर्भ पुढे कथेमध्ये येत राहतील. इमेल्स फोडण्याचे सत्र देखील इथेच थांबले नाही आणि थांबणार नव्हते सुद्धा. 

जनतेसाठी इमेल्सचा मजकूर चव्हाट्यावरती येण्याला बराच काळ लागला होता तरी डेमोक्रॅटिक पक्षामधल्या मंडळींना संकटाची पुरेशी कल्पना आधीच आली असावी. १० मार्च २०१६ रोजी रशियाप्रणित फॅन्सी बेअर आणि कोझी बेअर ह्या हॅकर्सच्या गटांनी डेमोक्रॅटिक नॅशनल कमिटीच्या इमेल्सवरती लक्ष केंद्रित करून "फिशिंग" इमेल्सचा मारा सुरु केला. २००८ मध्ये हिलरी ह्यांच्या प्रचारासाठी काम करणार्‍या अनेक कर्मचार्‍यांच्या नावे ह्या इमेल्स आल्या पण ते कर्मचारी केव्हाच सेवा सोडून गेल्यामुळे त्या तशाच पडून राहिल्या. त्यामधला एक कर्मचारी असा होता की २००८ मध्ये प्रचारात होता आणि तदनंतर सोडून गेल्यावरती २०१६ मध्ये पुनश्च कामासाठी आला होता. ह्या आय डी वरती आलेली फिशिंग इमेल उघडली गेली आणि त्यामध्ये दिलेल्या लिंकवरती अनेकदा क्लिक केले गेल्याचे दिसून आले. 

ह्या इमेल्स अशा तर्‍हेने लिहिल्या होत्या की जणू काही त्या गूगल कडून आल्या आहेत आणि हॅकर्सकडून हल्ला होऊ नये म्हणून त्यांना पासवर्ड बदला म्हणून सांगण्यात आले होते. त्यामधली लिंक क्लिक केली की नियंत्रण हॅकर्सच्या हाती जात होते. बस एकच चूक पुरेशी असते. ह्यानंतर २०१६ च्या प्रचारात सामिल झालेल्या वरिष्ठांच्या इमेल आय डी हॅकर्सना मिळाल्या आणि फिशिंग हल्ले त्यांच्या आय डी वरती होऊ लागले. १९ मार्च रोजी जॉन पोडेस्टा ह्यांच्या आय डी वरती अशीच एक संशयास्पद इमेल आली. माजी अध्यक्ष बिल क्लिंटन यांचे चीफ़ ऑफ स्टाफ़ आणि हिलरी ह्यांच्या प्रचार यंत्रणेचे प्रमुख पोडेस्टा ह्यांच्या आय डी वरती आलेल्या इमेल मधली लिंक क्लिक करण्यात आली. केवळ सहा मिनिटात पोडेस्टा ह्यांच्या ५०००० हून अधिक इमेल्स हॅकर्सच्या घशात पडल्या. हॅकिंगचे प्रयत्न थांबले नाहीत. पुढे २२, २३ आणि २५ मार्च रोजी कम्यूनिकेशन डायरेक्टर जेनिफर पामिरी आणि हिलरी ह्यांची स्वीय सचीव हुमा अबेदिन ह्यांच्या इमेल्स देखील हॅकर्सच्या हातात पडल्या. 

एप्रिलमध्ये हॅकर्सनी आपली व्याप्ती वाढवून संपूर्ण डेमोक्रॅटिक पक्षाच्या देशाच्या अन्य भागातील सर्वच सभासदांना लक्ष्य बनवण्याचे प्रयत्न सुरु केले. १२ एप्रिल रोजी electionleaks.com आणि DCleaks.com अशा दोन साईटस् बुक करण्यात आल्या. डेमोक्रॅटिक पक्षामध्ये अस्वस्थता होती. ह्यानंतर म्हणजे २६ एप्रिल रोजी प्रो. मिफसूद ह्यांनी पापादूलोस ह्यांना हिलरी गटाच्या इमेल्स रशियाकडे असल्याची बातमी दिली होती. अखेर १० जून रोजी डेमोक्रॅटिक पक्षाच्या नेतृत्वाने सर्व कर्मचार्‍यांना बोलावून परिस्थितीची कल्पना दिली. आपापले कंप्यूटर्स पक्षाच्या हाती सोपवावेत अश सूचना दिल्या गेल्या. १४ जून रोजी पक्षाने आपल्या कंप्यूटर्सवरती काही तरी हल्ला होऊ शकतो अशी तक्रारही केली होती. हे सर्व होईपर्यंत इमेल्सचा मजकूर हॅकर्सच्या हाती पडला होता. 

जूनमधल्या गौप्यस्फोटानंतर सावरू पाहत असलेल्या डेमोक्रॅटिक पक्षावरती पुन्हा एकदा कुर्‍हाड कोसळली. २५ जुलै रोजी डेमोक्रॅटिक पक्षाचे फिलाडेल्फिया येथे अधिवेशन बोलावण्यात आले होते. इथे हिलरी ह्यांना पक्षाच्या अधिकृत उमेदवार म्हणून मान्यता मिळायची होती. पण काळ कठिण होता. २२ जुलै रोजी पुनश्च हॅक केलेल्या इमेल्स उजेडात आणल्या गेल्या. डेमोक्रॅटिक नॅशनल कमिटी निःपक्षपाती नाही आणि तिने छुप्या मार्गाने हिलरी कशा निवडून येतील त्यासाठी कारस्थाने केली आहेत असे दिसताच हिलरी ह्यांचे पक्षातील प्रतिस्पर्धी बर्नी सॅण्डर्स ह्यांचे समर्थक प्रक्षोभाने व्यासपीठावरती गेले. क्लिंटन ह्यांनी परिस्थिती शांतपणे हाताळून प्रकरण आटोपते घेतले. ज्या संमेलनामध्ये क्लिंटन डेमोक्रॅट पक्ष एकजूटीने निवडणुकीमध्ये काम करेल असा विश्वास व्यक्त करून जनतेपुहे ऐक्याचे चित्र निर्मान करण्याचा प्रयत्न करत होत्या त्या बेताला पाने पुसली गेली. पक्षातील दुफळी प्रकर्षाने पुढे आली. पण नुकसान एव्हढ्यावरतीच थांबले नाही. ह्या घटनेमुळे ट्रम्प ह्यांच्या हाती एक शस्त्र मिळाले. 

"सुपर डेलिगेटस नसते तर डेमोक्रॅटिक पक्षामध्ये हिलरी पडल्या असत्या आणि बर्नी सॅंडर्सच जिंकले असते" असे विधान करून ट्रम्प ह्यांनी हिलरी ह्यांच्या पक्षांतर्गत विजयावरती प्रश्नचिन्ह उभे केले. हिलरी बाईसाहेब अर्थातच "जखमी" झाल्या. ह्या सर्व हल्ल्यांच्या मागे एक परकीय शक्ती आहे ही जाणीव त्यांना अधिकच अस्वस्थ करत होती. ट्रम्प ह्यांनी ही संधी सोडली नाही. २७ जून रोजी एक अत्यंत विवादास्पद विधान त्यांनी केले - हे रशिया - मी सांगतो ते लक्षपूर्वक ऐका. हिलरी ह्यांच्या ३०००० इमेल्स गायब आहेत त्या शोधायला घ्या!" 

हा संदर्भ होता बेन गाझी प्रकरणामध्ये खाजगी इमेल सर्व्हर वापरून हिलरी ह्यांनी पाठवलेल्या इमेल्स - कायद्याने त्या अमेरिकस सरकारच्या हाती सुपूर्द करण्याचे बंधन असून सुद्धा आता मला त्या मिळत नाहीत असा कांगावा हिलरी ह्यांनी केला होता. आणि त्यांच्या सहायकाने म्हटले होते की आमच्या सर्व्हरवरून डिलीट केलेल्या इमेल्स ज्या यूएसबीवरती ठेवल्या होत्या तीच हरवली आहे सबब इमेल्स देऊ शकत नाही. प्रयत्न करूनही एफबीआयला ह्या इमेल्स मिळवता आल्या नाहीत. 

ट्रम्प ह्यांनी ह्या गयब इमेल्सचा उल्लेख करून हिलरी गटावरती जोरदार हल्ला चढवला होता. शिवाय आपण एका परक्या देशाला ह्या इमेल शोधा म्हणतो आहोत ह्याचा विधीनिषेधही त्यांनी पाळला नाही. ह्या ट्रम्प ह्यांच्या एकाच विधानातून एफबीआय सीआय ए आणि डेमोक्रॅटिक पक्षातील यच्चयावत सर्वांची खात्री पटली होती की ट्रम्प म्हणजे पुतिन् ह्यांनी उभे केलेले अमेरिकन निवडणुकीमधले एक बाहुले आहे जे त्यांच्या इशार्‍यावरती नाचू शकेल. आता आपला हा निष्कर्ष अमेरिकन जनतेसमोर नेण्याची पक्षाला आणि हिलरी गटाला घाई झाली होती. 

हिलरींच्या गायब इमेल्स उघडकीला आनण्याचे आवाहन ट्रम्प ह्यांनी रशियाला केले म्हणजेच राष्ट्रघात झाला - राष्ट्रीय सुरक्षेला धोका निर्माण झाला आहे असे प्रतिपादन होऊ लागले. डेमोक्रॅटस् नी आपल्या वेबसाईटवरती पाच प्रश्न प्रसिद्ध केले आणि त्यांची जाहीर उत्तरे द्या असे आव्हान ट्रम्प ह्यांना दिले. देशद्रोहाच्या ह्या मुद्द्यावरती आपण ट्रम्प ह्यांना निर्विवादपणे हरवू अशी त्यांना १००% खात्री होती. ह्याच आत्मविश्वासामधून पुढच्या चुका डेमोक्रॅटस् करत गेले. हिलरी गटाने विचारलेले प्रश्न काय होते?

१. ट्रम्प ह्यांच्या पुतिनविषयक आकर्षणाचे मूळ कारण काय?

२. क्रेमलिनच्या निकटवर्तियांनी ट्रम्प ह्यांच्या आसपास कोंडाळे का केले आहे? ट्रम्प त्यांच्या सल्ल्याने का वागत आहेत?

३. पुतिन ह्यांना अमेरिकेने जे जे करावे असे वाटते नेमक्या त्याच कल्पना ट्रम्प आपले परराष्ट्रधोरण म्हणून का मांडत आहेत?

४. ट्रम्प ह्यांनी आपले टॅक्स रिटर्न्स जाहीर करण्याला नकार दिला आहे. मग त्यामध्ये त्यांचे आणि रशियन ढुढ्ढाचार्यांचे काय संबंध आहेत हे उघड होईल काय? 

५. अमेरिकन निवडणुकीत हस्तक्षेप करा म्हणून ट्रम्प पुतिन ह्यांना प्रोत्साहन का देत आहेत?

वेबसाईटवरती प्रत्यक प्रश्नाचे छोटे उत्तरही दिले गेले होते. त्यातून निष्कर्ष निघत होता तो एकच ट्रम्प आणि रशिया - पुतिन ह्यांचे साटेलोटे!! हे साटेलोटे नेमके कोणत्या मुद्द्यांवरती आहे हे वेबसाईटवरती लिहिण्यात आले नव्हते. ती जबाबदारी "विश्वासू" प्रत्रकारांनी पार पाडायची होती. फ्यूजन जीपीएसची नेमणूक डेमोक्रटिक पक्षाने ह्या कामाकरिताच केलेली होती. 

(अपूर्ण)

हिलरी ह्यांचे षड्यंत्र भाग ५

ख्रिस्तोफर स्टीलचा हिलरी-प्रचारमोहिमेत काय सहभाग होता हे समजले नाही तर मोहिमेचे धागेदोरे आपल्याला समजणार नाहीत. स्टील व्यवसायाने एका  माजी  ब्रिटिश गुप्तहेर  होता. ते काम करत असताना त्याचे कार्यक्षेत्र रशियन विषयात होते. फ्यूजन जीपीएस नामक वॉशिंग्टन डी सी मधील एका कंपनीने त्याला कंत्राटी काम दिले होते.  सार्वजनिक रीत्या उपलब्ध असलेल्या प्रकाशित साहित्याचा वापर करून संशोधन करणे आणि धोरणात्मक सल्ला देणे हे काम कंपनी करत असे. वेगवेगळे उद्योग - लॉ फर्म  - गुंतवणूकदार - राजकीय पक्ष त्यांचे अशील होते. फ्यूजन जीपीएस कंपनीचे एक ग्राहक होते त्याच शहरातील एक लॉ फर्म. डेमोक्रॅटिक पक्षाची नॅशनल कमिटी आणि हिलरी क्लिंटन ह्यांच्या प्रचारमोहिमेसाठी कायदेशीर सल्लागार म्हणून ह्या लॉ फर्मची सेवा घेण्यात आली होती. तेव्हा सामान्यांच्या भाषेत सांगायचे तर स्टील हा हिलरींच्या प्रचार मोहिमेमध्ये काम करण्यासाठी नियुक्त झालेला रशियाविषयातील जाणकार माजी ब्रिटिश हेर होता. ट्रम्प ह्यांच्या प्रचारमोहिमेवरती नजर ठेवून त्याच्या रशियन सूत्रांकडून मिळणारी माहिती गोळा करून मोहिमेतील प्रमुखांना देणे हे त्याचे काम होते. ह्या कामासाठी त्याला कंत्राट देण्यात आले होते.

५ जुलै रोजी एकीकडे कोमी वार्ताहर परिषद घेऊन हिलरींवरती गुन्हा दाखल होणार नाही म्हणून घोषणा करत होते त्याच दिवशी स्टील ब्रिटनमधून इटलीच्या रोम शहरामध्ये पोचला होता. जुलै २०१६ - हिलरींच्या प्रचारमोहिमेशी संबंधित काम स्टीलला नुकतेच मिळाले होते. आज "स्टील डोसीयर" म्हणून प्रसिद्ध असलेल्या १७ अहवालांपैकी केवळ एकच अहवाल त्याने ५ जुलैच्या अगोदर म्हणजे २० जूनला कंपनीला दिला होता. त्यामध्ये स्टीलने ट्रम्प ह्यांचे वर्णन "पुतीन ह्यांचा मंचुरियन कँडिडेट" असे केले होते. ( The Manchurian Candidate नावाची एक सुप्रसिद्ध अमेरिकन कादंबरी आहे. हिच्या कथानकांमध्ये एका गर्भश्रीमंत अमेरिकन व्यक्तीच्या मुलाला रशिया ब्रेनवॉश करून खुनी बनवते अशी पार्श्वभूमी आहे) ट्रम्प ह्यांना "पुतीन पुरस्कृत मांचुरिअयन कॅन्डीडेट" असे संबोधून स्टीलने सर्वाना धक्का दिला होता. "गेली किमान पाच वर्षे पुतीन सरकारने ट्रम्प ह्यांना पाठिंबा दिला आहे आणि मदत केली आहे. अमेरिकेमध्ये गोंधळ उडवून देणे आणि फाटाफूट करणे हे पुतीन सरकारचे उद्दिष्ट आहे. खास करून अमेरिका युरोप ह्यांच्यामध्ये दुफळी निर्माण करण्याचे रशियन सरकारचे बेत आहेत. हिलरी क्लिंटन ह्यांच्याविषयी गोपनीय माहिती ट्रम्प ह्यांना पुरवण्याचे काम रशियन सरकार करत आहे" असे स्टीलने लिहिले होते. 

"ट्रम्प ह्यांना आपल्या कह्यात घेण्यासाठी पुतीन ह्यांनी त्यांना बिझिनेस डील्स देऊ केली होती. पण ट्रम्प ह्यांनी ती नाकारली. त्यानंतर ट्रम्प ह्यांचे कामजीवन ह्यावर रशियाने लक्ष केंद्रित केले. २०१३ मधल्या एका रशिया दौर्यावरती ट्रम्प काही महिलांसोबत हॉटेलमध्ये राहत होते. ओबामा ज्या स्वीटमध्ये राहिले तोच स्वीट ट्रम्प ह्यांनी आग्रहाने बुक केला होता.  त्यावेळच्या फिल्म्स रशियाकडे आहेत. ह्याचाच अर्थ व्लादिमिर पुतीन ट्रम्प ह्यांना ब्लॅकमेल करत आहे हो!!" - स्टीलचा सनसनाटी अहवाल बघताच त्याच्या संपर्कात असलेल्या एफबीआय अधिकाऱ्याने तो अहवाल तातडीने मुख्यालयात पाठवला आणि तिथून तो विनाविलंब अध्यक्ष ओबामा ह्यांनाही मिळाला असेल असे तुम्ही गृहीत धराल. पण प्रत्यक्षात तसे काहीच झाले नाही. हा अहवाल स्ट्रेझॉकच्या हाती पोचायला काही आठवडे गेले. कारण? स्टीलने आपला अहवाल ज्या एफबीआय अधिकाऱ्याकडे सोपवला होता तो अधिकारी अनुभवी होता. सूत्रांनी माहिती दिली म्हणून तशीच्या तशी स्वीकारायची नसते ही नेहमीची पद्धत असते. त्याने फारसा गाजावाजा न करता ही माहिती मुख्यालयात पाठवली. ती माईक मॉरेल ह्यांच्याकडे गेली. मॉरेलने प्रथम स्टील कितपत विश्वसनीय आहे ह्याची चौकशी केली. ह्यामध्ये असे निष्पन्न झाले की स्टील ज्यांना "स्वतःची" सूत्रे म्हणून म्हणत होता त्या रशियन सूत्रांच्या तो थेट संपर्कात नव्हता. ही सूत्रे म्हणजे रशियन गुप्तहेर खात्यातील अधिकारी होते. स्टील काही लोकांना पैसे देत असे - मग ह्या व्यक्ती रशियन गुप्तहेर खात्यातील लोकांशी संपर्क साधून त्यांना पैसे देऊन माहिती मिळवत असत असे दिसून आले. ह्याचाच अर्थ स्टीलचा अहवाल तसाच्यातसा स्वीकारता येण्यासारखा नव्हता. माहिती जर रशियन गुप्तहेर खात्यातील व्यक्तींकडून येत असेल तर त्यामध्ये सत्य - थापा आणि अफवांचे बेमालूम मिश्रण असू शकते हे अशा प्रकारचे काम करणाऱ्या व्यक्तीला माहिती असायला हवे. तसे ते ब्रिटिश हेर खात्यामध्ये काम करणाऱ्या स्टीलला का माहिती नव्हते ह्याला उत्तर मिळाले नाही. एक तर स्टील खेळवला जात होता किंवा अशा प्रकारच्या खेळामध्ये तो सहभागी होता. स्टीलचा अहवाल टोपलीत टाकण्याच्या लायकीचा होता हे अनुमान मॉरेलने काढले. मॉरेल हिलरींचा खदा समर्थक होता. असे असूनही एक व्यावसायिक एफबीआय अधिकारी म्हणून त्याने काढलेला निष्कर्ष महत्वाचा होता. रोममधील एफबीआय अधिकाऱ्याने काढलेला निष्कर्ष आणि मॉरेलचा निष्कर्ष मिळताजुळता होता. मॉरेलने हा अहवाल कुचकामी ठरवण्याचे सगळेच निकष बाहेर येऊ दिलेले नाहीत. ते एक एफबीआय गुपित म्हटले पाहिजे. पण बाहेर आली त्यापेक्षा कितीतरी अधिक माहिती त्याच्याकडे होती निश्चित. स्टीलच्या अहवालावरती घेण्यासारखा एक आक्षेप म्हणजे - जे रशियन अधिकारी ही माहिती पुरवत होते ते खरोखरच निवृत्त होते  की आताही सेवेत होते? ह्या प्रश्नाच्या उत्तरावरती अनेक गोष्टी अवलंबून होत्या. हे ताडून पाहण्याचे  स्टीलकडे कोणते मार्ग होते सांगता येत नाही. 

स्टीलचे अहवाल क्लिंटन ह्यांच्या प्रचारमोहिमेत अगदी फिट बसत होते. २ जून रोजी हिलरी ह्यांनी ट्रम्प ह्यांच्यावर टीकेचे मोहोळ उठवत म्हटले होते की ट्रम्प ह्यांच्या परराष्ट्र धोरणाच्या कल्पना धोक्याच्या आहेत. त्यांची मते म्हणजे खरोखर विचारपूर्वक काढलेले निष्कर्ष वाटत नाहीत. कधीतरी वैयक्तिक हेव्यादाव्यातून केलेली विधाने - तर कधी वैतागाने उदगारलेले बोल आणि कधीतरी सपशेल थापा असे ट्रम्प ह्यांच्या परराष्ट्र धोरणाचे स्वरूप आहे असे हिलरी म्हणत होत्या. हिलरी असेही म्हणाल्या की  "रशियातील सर्वेसर्वा व्लादिमिर पुतीन ह्यांच्या विषयीचे ट्रम्प ह्यांचे विचार तर गूढ आहेत. पुतीन हे उच्च दर्जाचे नेते असल्याचे त्यांचे मत ऐकून तर मला वाटले की हुकूमशहाला उत्तम नेता म्हणणाऱ्या ह्या व्यक्तीचेच मूल्यमापन मनोवैज्ञानिकांनी करावे." अशा झोम्बणाऱ्या शब्दातील टीका करणाऱ्या हिलरी अध्यक्षीय निवडणुकीच्या गदारोळात ट्रम्प ह्यांचे मूल्यमापन कोणा मनोवैज्ञानिकावर सोडतील हे शक्य नव्हते. त्यांनी तेवढ्यासाठीच स्टील नामक "यशस्वी" हेर नेमला होता. नेमणूक झाली तेव्हाच स्टीलने त्यांना सांगितले होते की रशिया ट्रम्प ह्यांना ब्लॅकमेल करत आहे. आपल्या मनासारखे सांगणारा हा हेर प्रचारयंत्रणेला आवडला असावा. ह्या भेटीनंतर स्टील रोम येथे गेला होता. तेथील "आपल्या हॅन्डलर" एफबीआय अधिकाऱ्याला त्याने काही माहिती दिली. ही भेट झाली तेव्हा स्टीलला हिलरी ह्यांच्या प्रचारयंत्रणेने पैसे देऊन बुक केले आहे हे त्या एफबीआय अधिकाऱ्याला माहिती असणे शक्य नव्हते. म्हणून आलेल्या माहितीकडे तो स्वतंत्र बातमी म्हणून पाहत होता. 

स्टील रोममध्ये एफबीआय अधिकाऱ्याला भेटला त्याच दरम्यान एफबीआय कडे दुसऱ्या एका सूत्रांकडून महत्वाची बातमी आली होती. ट्रम्प म्हणजे रशियन हुकूमशहा पुतीन ह्यांच्या हातातले बाहुले आहे हे सत्य लोकांच्या मनावर ठसवण्याचा निर्णय हिलरी ह्यांच्या गटाने घेतला होता ही बातमी मोठी होती. ती स्टील कडून आलेली नव्हती. एफबीआय वर्तुळामध्ये ती पसरली तेव्हा तिथे एक भारलेले वातावरण तयार झाले. ईमेल्स प्रकरणाच्या कमी लावण्यात आलेले पेज आणि स्ट्रॅझॉक तर खुश झाले. त्यांना दोघांनाही ट्रम्प नकोच होता. पण मॅक केब ला सुद्धा तो नको होता. ह्या माहितीवरती तात्काळ कारवाई न करण्याचे ठरले. स्टील आता सांगत होता की "ट्रम्प ह्यांचे व्हिडिओ  गुप्तच ठेवण्याचे रशियाने ठरवले आहे. ट्रम्प रशियाला फारच उपयुक्त ठरत आहेत. पुतीन आणि ट्रम्प दोघांनाही हिलरी जिंकायला नको होती. ह्या एकमतावरती आधारित दोघांच्यात "तह" झाला होता. पुतिनने ट्रम्प ह्यांना निवडणूक जिंकण्यास मदत करावी आणि बदल्यात ट्रम्प ह्यांनी युक्रेन आणि ने टो च्या संरक्षणात रशियाला ढील द्यावी. मामला दोघांच्या पथ्यावर पडणारा दिसत होता." स्टीलकडे पुतीनच्या सान्निध्यात असलेले खबरे होते तसेच ट्रम्प ह्यांच्या संपर्कातले खबरेही होते. रशियन वंशाच्या एका ट्रम्प च्या निकटवर्तीयाने स्टीलला सांगितले होते की "पुतीन आणि ट्रम्प ह्यांच्यामध्ये आता उत्तम सामंजस्य तयार झाले आहे. डेमोक्रॅटिक नॅशनल कमिटीच्या ईमेल्स चोरायचे काम रशिया करणार आहे ही बाब ट्रम्प ह्यांच्या संमतीने आणि त्यांना अंधारात न ठेवता करण्यात आली आहे असे स्टील ची सूत्रे सांगत होती". DNC च्या ईमेल्स चोरीच्या मामल्यात ट्रम्प पहिल्यापासून भागीदार होता  हे स्टील ह्याचे म्हणणे हिलरी गटाला "बायबलमधील सत्य" वाटू लागले होते. 

इतके झाल्यानंतर स्टील ला ज्या कंपनीने नियुक्त केले होते ती फ्यूजन जीपीएस कंपनी त्याचे अहवाल कशा तऱ्हेने वापरात होती? 

(अपूर्ण) 

हिलरी ह्यांचे षड्यंत्र भाग ४

१९९० च्या सोव्हिएत रशियाच्या विघटनानंतर जगामध्ये ’लिबरल्स’चे नवे पीक आले आहे. हे लिबरल्स स्वतःची एक इकोसिस्टीम तयार करतात. भारतामध्येही बोकाळलेले लिबरल्स आपल्याला पाहायला मिळतात. उदा. President, Vice-president, Loksabha speaker, CJI, CEC, CVC, CAG R&AW IB CBI ED DRI Chief आणि काही महत्वाचे आयोग ह्या मोजक्या जागांवरती जरी "आपली" माणसे पेरली तर ही इकोसिस्टीम पदसिद्ध राज्यकर्त्यालाही न जुमानता अशा गटांच्या हातामध्ये खेळू शकते हा आपला अनुभव आहे. आज काही दशकांच्या राजकारणानंतर अमेरिकेमध्येही हेच सत्य बघायला मिळते. मग त्यांचे विरोधक म्हणवणार्‍या पक्षातील काही घटक सुद्धा ह्या इकोसिस्टीमला शरण जातात आणि त्यांच्यात विलीन होतात - लोकांसमोर त्यांच्या हातामध्ये स्वतःच्या पक्षाचा झेंडा असला तरीही आतून मात्र ते एकमेकांना वाचवणार्‍या खेळी खेळत राहतात. 

बेन गाझी प्रकरणापासून सुरु झालेला छुप्या ईमेलसचा सिलसिला जसजसा हिलरींना आणि खुद्द ओबामांना सतावणार असे स्पष्ट होऊ लागले तसतसे प्रकरण दडपण्याचा उद्योग सुरु झाला. मार्च २०१६ मध्ये CBS चॅनेल ला दिलेल्या मुलाखतीमध्ये ओबामा म्हणाले होते की हिलरी ईमेल्स साठी आपला खाजगी सर्व्हर वापरतात हे मला माहिती नव्हते. इतरांना जसे बातमीमधून कळले तसेच मलाही त्या बातमीमुळे हा प्रकार कळला होता असे ओबामा म्हणाले. त्यांचे हे वक्तव्य ऐकताच हिलरीच्या आणि त्यांच्या समर्थकांची तारांबळ उडाली.  ओबामा आताच जे TV वरती बोलले ते झाकायचा प्रयत्न करा असा संदेश सर्वत्र पोचवला गेला. कारण हिलरीची प्रचारयंत्रणा सांभाळणाऱ्या वरिष्ठांना हे नक्की माहिती होते की ओबामा हिलरींना स्वतः टोपण नावाने ईमेल पाठवत असत. 

ओबामा अशी ग्वाही जाहीरपणे देत होते तर दुसरीकडे FBI ह्या प्रकरणाची चौकशी करतच होती. हिलरी ह्यांची स्वीय सचिव हुमा अबेदींन ह्यांना जेव्हा FBI ने पाचारण केले तेव्हा त्यांना ओबामा ह्यांनी हिलरींना पाठवलेल्या ईमेल्स दाखवण्यात आल्या. पण ह्या ईमेल्स हुमा ओळखू शकल्या नाहीत कारण त्या एका टोपण नावाने ओबामा ह्यांनी हिलरींना पाठवल्या होत्या. ह्याचाच अर्थ FBI आणि त्याचे प्रमुख कोमी दोघांनाही माहिती होते की ओबामाना हिलरी अशा प्रकारे खाजगी ईमेल्स सर्वर वापरतात इतकेच नव्हे तर खुद्द ओबामाच हिलरींना टोपण नावाने अशा ईमेल्स पाठवत होते. हिलरीं जेव्हा जेव्हा अमेरिकेबाहेर जात तेव्हा तेव्हा त्या खाजगी मेलचा वापर करीत. एकदा त्यांनी रशियामध्ये असताना ओबामांना ईमेल पाठवली आणि त्याचे उत्तरही आले होते असे निष्पन्न झाले. इतकी मोठी घोडचूक झाल्यानंतर रशियन तज्ज्ञांनी हिलरीच्या ईमेल्स हॅक केल्या नसत्या तरच नवल. कोमी ह्यांचे अंतर्मन त्यांना खात असावे असे मी लिहिले होते. ही पार्श्वभूमी माहिती असूनही आपल्याला झाकावी लागत आहे ह्याचे दुःख त्यांना असणार हे उघड आहे. 

जिथे स्वतः विद्यमान अध्यक्ष ओबामा आणि डेमोक्रॅट पक्षाच्या अधिकृत उमेदवार हिलरी क्लिंटन अडकल्या होत्या त्या प्रकरणात त्यांना सोडवण्यासाठी लिबरल्सची कशी तारांबळ उडाली असेल बघा. कोमी ह्यांनी ५ जुलै रोजी वार्ताहर परिषद घेण्यापूर्वी साधारण आठ दहा दिवस आधी म्हणजे २७ जूनला एक घटना घडली. ठिकाण होते अरिझोना राज्य शहर फिनिक्स. अटॉर्नी जनरल लिंच आणि माजी राष्ट्राध्यक्ष बिल क्लिंटन एकाच वेळी एकाच विमानतळावरती होते. दोघांचीही विमाने तिथे पार्क करण्यात आली होती. क्लिंटन साहेब आपल्या विमानातून उतरून लिंच ह्यांच्या विमानात गेले. तिथे दोघांची जवळ जवळ अर्धा पाऊण तास चर्चा झाली. दोघांचेही सुरक्षारक्षक बुचकळ्यात पडले होते. कारण ही भेट ठरलेल्या कार्यक्रमात नव्हती. (एयरपोर्टच्या टार्मकवरती अशी भेट होउ शकते आणि दोघांनी एकाच वेळी तिथे असावे आणि दोघांनाही जवळपास पार्किंग मिळावे हा योगायोग असेल का?  विश्वास ठेवणे कठीण आहे.  आणि जरी ठेवला तरी आपल्या बाजूच्या विमानात कोण आहे हे पाहून उत्स्फूर्त भेट झाली असेही म्हणणे कठीणच नाही का?) बेन गाझी प्रकरण आणि त्यातील ईमेल्स  हिलरींच्या अंगाशी येत होत्या. त्यावरती एके काळ अध्यक्ष असलेल्या बिल ह्यांनी विद्यमान अटॉर्नी जनरलची भेट घेऊन काय चर्चा केली असावी? संशयाचे ढग दाट होत होते. ही भेट सुद्धा गुप्त ठेवण्याची जबाबदारी एफबीआय वरतीच येऊन पडली. पण तरीही बातमी फुटलीच. टार्मकवरती उपस्थित असलेल्या एका सुरक्षा कर्मचाऱ्याने ही बातमी वर्तमानपत्रांना दिली आणि ती  सर्वत्र पसरली. हिलरी ह्यांच्या ईमेल्स संदर्भात आमचे काहीच बोलणे झाले नाही असे बिल सांगू लागले. तर एफबीआयच्या आतील गोटामध्ये बातमी फोडणाऱ्या कर्मचाऱ्याला  शिक्षा म्हणून  "सरळ" करण्याच्या चर्चा सुरु झाल्या.

ह्या घटनेनंतर दुसऱ्याच दिवशी बेन गाझी प्रकरणातील चौकशीमधील रिपब्लिकन हाऊसमननी आपला अहवाल २८ जून रोजी प्रकाशित केला. त्यामध्ये अध्यक्ष ओबामा, हिलरी क्लिंटन, सीआय ए आणि संरक्षण खात्यावरती अमेरिकन उच्च पदस्थ अधिकाऱ्यांना वाचवण्यात अपयशी ठरले असा ठपका ठेवण्यात आला होता. बेन गाझी ईमेल्स विवादाला "तपास" असे न म्हणता "प्रकरण" म्हणावे अशी सूचना लिंच ह्यांनी केली होती. आता आपल्या निवेदनामध्ये कोमी ह्यांनी नेमके काय म्हणावे - कोणते शब्द वापरावेत ह्यावर काथ्याकूट सुरु झाला. "हिलरी क्लिंटन आपल्या खाजगी ईमेल सर्व्हरचा वापर अमेरिकेत व खास करून देशाबाहेर असताना - म्हणजे शत्रू देशातून सुद्धा - करत. ह्यामध्ये त्यांच्या व अध्यक्ष ओबामा ह्यांच्यातील ईमेल व्यवहार देखील अंतर्भूत आहे" असे मूळ निवेदन होते. पण ते बदलून अध्यक्षांचा संदर्भ गाळण्यात आला. कोमी ह्यांनी प्रसृत करायचा मसुदा अशाप्रकारे पक्का झाल्यानंतर १ जुलै रोजी लॉरेटा लिंच ह्यांनी आपले निवेदन प्रसृत करून एफबीआय प्रमुख ह्या प्रकरणात जी भूमिका घेतील ती मला मान्य आहे असे सोळभोकपणे बिनदिक्कत सांगितले. २७ जून रोजी झालेली क्लिंटन - लिंच भेट - तिला मिळालेली प्रसिद्धी आणि २८ जून रोजी रिपब्लिकनांनी प्रसिद्ध केलेला अहवाल ह्यामुळे तप्त झालेल्या वातावरणामध्ये लिंच ह्यांचे सारवासारव करणारे वक्तव्य प्रसिद्ध झाले होते. लिंच ह्यांच्या वक्तव्यानंतर लीझा पेज आणि पीटर स्ट्रेझॉक ह्यांच्यामध्येही मल्लिनाथी झाली. एवीतेवी आरोप दाखल करायचे नाहीच आहेत हे लिंच ह्यांना माहिती आहे आणि त्यामुळे त्यांनी निर्धास्तपणे आपले निवेदन दिले आहे असे मत पेज – स्ट्रेझॉक जोडी व्यक्त करत होती. 

इतकी तजवीज झाल्यानंतर २ जुलै रोजी हिलरी बाईसाहेब प्रथमच एफबीआय टीमसमोर प्रश्नोत्तरासाठी बसल्या. आपल्यावरती आरोप दाखल होतील अशी जरा जरी शंका असती तरी त्यांनी चौकशीला सामोरे जाण्याचे टाळले असते. हिलरींच्या बरोबर त्यांच्या बाजूने दोन वकिलांना बसण्याची अनुमतीही देण्यात आली होती. आरोप ठेवायचा निर्णय झालेला असत तर वकिलांना बसण्याची परवानगी मिळाली नसती. ह्याच चौकशीमध्ये एफबीआयने हिलरींना C अक्षर असलेल्या ईमेल्स दाखवून ह्या गोपनीय परिच्छेदांचा समावेश ईमेल मध्ये का केलात असे विचारले होते. 

एकूणच घटना कोमी प्रवाहापतिताप्रमाणे निर्णय जाहीर करणार ते दर्शवत होत्या. अपेक्षेप्रमाणे ५ जुलै रोजी कोमी ह्यांचे "हलगर्जीपणा - आणि आरोप ना ठेवण्याचे" निवेदन आले. क्लिंटन गट जितकी लपवाछपवी करू पाहत होता त्यामुळे मामला अधिक गंभीर होता चालला होता. कारण प्रतिस्पर्धी गटही त्यांच्या चुकांवरती नजर ठेवून होता. ट्रम्प ह्यांच्या प्रतिस्पर्धी गटात सगळेच होते - डेमोक्रॅट्स आणि काही रिपब्लिकन! स्वतःच्या पक्षाने अंतर्गत निवडणुकीत निवडून दिलेल्या ट्रम्प ह्यांच्यापेक्षा त्यांना कारस्थानी हिलरी जवळची वाटत होती. ट्रम्प हा लोकशाहीवरचा सर्वात मोठा घाला आहे असे त्यांचे ठाम मत होते. हिलरींच्या इमेल्सची भानगड वाढतच चालली असताना ट्रम्प ह्यांना आवर घालायचा तर ते कसे देशद्रोही शक्तींबरोबर हातमिळवणी करतात हे जनतेसमोर आणायचा घाट घातला जात होता. अमेरिकेमध्ये एफबीआय ही स्वायत्त संस्था मानली जाते. तिच्या कामामध्ये अध्यक्षाने ढवळाढवळ करू नये असे संकेत आहेत. पण हे अध्यक्षपद कोमी ह्यांच्याकडे होते. आणि "आपल्याला" पाहिजे तसे कोमी वळतीलच ह्याची इकोसिस्टीमला खात्री नव्हती. म्हणून एकीकडे हिलरी-इमेल्स प्रकरणाची चौकशी करण्यासाठी "आपली" माणसे आहेत ह्याची खात्री पटल्यानंतर पुढच्या कारवायांना प्रारंभ झाला. आता ह्या राजकीय पार्श्वभूमीवरती सीआयए कार्यरत झाली असे संकेत मिळतात. सीआयएचे प्रमुख ब्रेनान अध्यक्षांच्या आशिर्वादाने पुढाकार घेताना दिसू लागले.

अपूर्ण

हिलरी ह्यांचे षड्यंत्र भाग ३

अगदी अनवधानाने आणि निष्काळजीपणाने हिलरींनी काही गोपनीय इमेल्स आपल्या खाजगी इमेल सर्व्हरवरून पाठवल्या असे चित्र जरी उभे करण्यात आले होते तरी देखील ’निष्काळजी"पणाचे सर्टिफिकेट हिलरींना देणारे स्वतः खरोखरच आपल्या निर्णयाबाबत आश्वस्त होते का? प्रथम असा विचार करा की अशा प्रकारे खाजगी सर्व्हरवरून इमेल पाठवणे कितपत योग्य आहे? आज एखाद्या सामान्य नोकरदाराची नोकरीही अशा प्रकारासाठी जाऊ शकते मग हिलरींनी - येल सारख्या प्रतिष्ठित विद्यापीठामध्ये उच्च शिक्षण घेतलेल्या आणि अमेरिकन सरकार मध्ये स्टेट सेक्रेटरी सारखे महत्वाचे पद भूषवणारी व्यक्ती जर असे वागू लागली तर तिला त्याबद्दल काय दंड दिला जावा? की तसे न करता तिला सोशून देण्यात आले तर पुढच्या कर्मचारीवर्गाला आपण काय संदेश देत आहोत असा विचार कोणाला कसा करावासा वाटला नाही? 

प्रश्न अनवधानाचा आणि निष्काळजीपणाचा असेल तर आता पुढच्या तपशीलाकडे जाऊ. एखादी गोपनीय इमेल आपल्याला आली आणि अनवधानाने आपण ती दुसर्‍या कुणाला पाठवली असे होऊ शकते. पण व्हाईट हाऊसच्या इमेल्सबद्दल इतके सोपे स्पष्टीकरण देता येत नाही आणि कोणी दिले तर मानता कामा नये. कारण साध्या इमेल्स - गोपनीय इमेल्स आणि अतिगोपनीय इमेल्स ह्यांचे मूळ सर्व्हर पूर्णपणे वेगळे आहेत आणि ते एकमेकांशी जोडलेले नाहीत. अर्थात सर्व्हरवरून इमेलचा मसुदा जर दुसर्‍या कुणाला पाठवायचा असेल तर तो कॉपी पेस्ट करावा लागेल असे तुम्हाला वाटेल. पण प्रत्येक नेटवर्क साठी स्वतंत्र लॅपटॉप जोडलेला आहे. म्हणजे गोपनीय संदेश एका थम्ब ड्राईव्हवरती घेऊनच दुसर्‍या सर्व्हरवर टाकला जाऊ शकतो. ह्याला तुम्ही अनवधानाने म्हणाल काय? आणि अशी एखादी इमेल जर अटॅचमेंटसकट आली असेल आणि अटॅचमेंटमधील मजकूरही असाच दुसर्‍या कोणाला गेला असेल तर? ठीक आहे असे एखादे कागदपत्र कॉपी झाले असेल. पण अशा प्रकारे इकडचा माल तिकडे करायचे सत्र सरसकट वापरले जात होते. तपासपथकाला एक केस अशी मिळाली की जून २०११ मध्ये एका कर्मचार्‍याला गोपनीय इमेल अशा तर्‍हेने पाठवता येईना. हिलरी बाईंनी त्याला आज्ञा दिली की त्या कागदपत्रावरील गोपनीय शीर्षक उडवून टाक आणि मग साध्या इमेल्स वरून तो संदेश पाठव. हे काम इतके वेळा करावे लागे की ३-४ इमेल्समध्ये कर्मचारी शीर्षक बदलायलाही विसरले. काही कागदपत्रामध्ये मजकूराच्या समासामध्ये C हे अक्षर दिसले. मूळ Confidential शब्द बदलून फक्त आद्याक्षरच ठेवण्यात आले होते. पण त्याच्या आधी वा नंतर A B ही अक्षरे वापरलेली दिसत नसूनही पथकाने विचारणा केल्यावरती हिलरी बाई म्हणाल्या की हे तर A B C मधला एक परिच्छेद आहे असे मल वाटले. शुद्ध थापा. जर जेम्स कोमी ह्यांनी हिलरी ह्यांच्यावरती कायद्यानुसार कारवाई करायचे म्हटले असते तर प्रकरणाचे दोरे ओबामा ह्यांच्यापर्यंत पोहोचले असते. 

साहजिकच जेव्हा जेम्स कोमी ह्यांनी ५ जुलै रोजी वार्ताहर परिषद घेऊन हिलरी ह्यांच्यावरती गुन्हा दाखल करणार नाही असे जाहीर केले तेव्हाची परिस्थिती लक्षात घ्या. ऐन अध्यक्षीय निवडणुकीवरती लक्षणीय प्रभाव टाकणारा निर्णय कोमी ह्यांना घ्यायचा होता. हिलरींवरती दोष टाकला असता तर लोकमत ट्रम्प ह्यांच्याकडे वळले असते. दुसरी शक्यता काय होती? पुढे मतदानामध्ये दिसून आले तसे ५०% अधिक मते हिलरींना मिळाली ते हिलरींचे मतदार खवळून उठले असते. आपल्या उमेदवारावरती जाणून बुजून खोटे आरोप लावले जात आहेत जेणेकरून त्यांची उमेदवारी निष्प्रभ ठरावी. अशा लोकक्षोभामध्ये तेल घालायचे काम अर्थातच डेमोक्रॅट पक्षाने केले असते. कदाचित परिस्थितीने असे वळण घेतले असते की गुन्हा दाखल करण्याचा निर्णय योग्य असूनही अयोग्य ठरला असता. बरे गुन्हा दाखल न करावा तर आणि कल्पना करा की हिलरी निवडून आल्या असत्या तर निर्वाचित अध्यक्षावरती पुढे मागे गुन्हा दाखल करण्याचा आणखीनच अप्रिय निर्णय घेणे एफबीआयला भाग पडले असते. तेव्हा कोमी ह्यांची एकप्रकारे कुचंबणा होती हे मानले पाहिजे. 

तपासांतर्गत काही बाबी कोमी ह्यांच्या नजरेत आल्यानंतर त्यांना हे प्रकरण इथेच मिटणार नाही ह्याची कल्पना आली असावी. म्हणूनच त्यांनी निदान हलगर्जीपणाचा ठपका हिलरींवरती ठेवून घेतला. शिवाय अन्य काही व्यक्ती देखील त्यामध्ये अडकू शकल्या असत्या ह्याचाही त्यांना अंदाज आला असावा. म्हणजेच कोमी ह्यांना तपास जे दाखवत होता त्यावरती आधारित नव्हे तर "politically right" निर्णय घेणे परिस्थितीने भाग पडले होते.

७ जुलै रोजी ह्या प्रकरणाची पुनश्च चौकशी करण्याचे जाहीर झाले तेव्हा कोमी ह्यांनी त्यासाठी काही अधिकारी नियुक्त केले. तपासपथकासाठी डेमोक्रॅटिक विचाराचा माणूस असेल तर ठीक होईल अशी धारणा होती. हे काम अण्ड्र्यू मॅककेब ह्यांच्यावरती सोपवल्यावरती डेमोक्रॅटस् खूश झाले असावेत. मॅककेब एफबीआय मध्ये डेप्यूटी डायरेक्टर होते. एफबीआयमध्ये जुन्या काळी त्यांच्यासारख्या उच्च पदावरती पोचण्याआधी अन्य अधिकार्‍यांना तळापासून कष्टाचे काम करावे लागत असे. पण मॅककेब हा अपवाद होता. त्यांना कधी चोरांच्या मागे पाठलाग करावा लागला नव्हता. ही पिढी नवी होती. ११ सप्टेंबरच्या हल्ल्यानंतर भरती झालेले नवे अधिकारी दहशतवाद विरोधी पथकामध्ये थेट कामाला लागत. राष्ट्रीय सुरक्षा राबवताना दहशतवाद विरोधी पथकात कामे केलेल्यांना झटपट बढत्या मिळाल्या होत्या. न्यूयॉर्क ते वॉशिंग्टन खेपा घालत ते वर चढले होते. उर्वरित देश आणि गुन्हेगारीबद्दल दांडगा अनुभव घेण्यासाठी ह्या नव्या पिढीला  संधीही मिळाली नव्हती. आपल्या कामाच्या निमित्ताने त्याने आपले असे एक वर्तुळ बनवले होते आणि अनेक व्यक्तींशी चांगले वैयक्तिक संबंध जोडले होते. मॅककेबची पत्नी डेमोक्रॅटीक पक्षातर्फे व्हर्जिनिया राज्यातील कायदेमंडळाच्या निवडणुकीला २०१५ साली उभी राहिली होती. व्हर्जिनियाचे गव्हर्नर टेरी मॅक ऑलिफ ह्यांच्या हाताखाली काम करणार्‍या डेमोक्रॅटीक पक्षाने हिलरी ह्यांना निवडणुकीसाठी पाच लाख डॉलर्स मिळवून दिले होते. टेरी ह्यांच्याबरोबर मॅककेबची पत्नीही हे काम करत होती. डेमोक्रॅटीक पक्षाशी सलगी हा एक भाग होता पण ह्या तपासामध्ये डिपार्टमेंट ऑफ जस्टीसबरोबरही - DOJ - डीओजेशी संबंध उत्तम असणे गरजेचे होते. हूवर बिल्डिंगच्या समोरच असलेल्या डीओजेच्या बिल्डिंगमध्ये हार्वर्डमधून कायदा विषयातील उच्चविद्याविभूषित "आफ्रिकन-अमेरिकन" अटॉर्नी जनरल लॉरेटा लिन्च ह्यांचे ऑफिस होते. आणि त्या ह्या प्रकरणामधील सर्व तपास बारकाईने बघणार होत्या. (अमेरिकन व्यवस्थेमध्ये पोलिसांकडे असलेले पुरावे न्यायालयामध्ये टिकतील की नाही ह्याची छाननी करून मग त्यावर आधारित कोणती कलमे लावायची ते जस्टीस डिपार्टमेंट सांगेल तसे लावून काम होत असते. तेव्हा अटॉर्नी जनरल ह्यांचे मत महत्वाचे होते. तपासाच्या कामी प्रतक्ष हिलरी ह्यांनाही पाचारण करावे लागेल तेव्हा अध्यक्षप्दाच्या उमेदवार असलेल्या हिलरी ह्यांची चौकशी योग्य मान राखून होणे महत्वाचे होते. कदाचित त्याच अध्यक्ष म्हणून जिंकूही शकल्या असत्या. तेव्हा तपासपथकासाठी योग्य अधिकारी नेमणे गरजेचे होते. मॅककेब ह्यांच्यासोबत असेच दोन अधिकारी देण्यात आलेले होते. पीटर स्ट्रेझॉक आणि लिझा पेज ह्यांची नेमणूक ऑपरेशन मिड इयर एक्झाम साठी करण्यात आली होती. पीटर देखील मॅककेबसारखाच नव्या पिढीमधला अधिकारी होता. दहशतवादविरोधी पथक आणि कायदा ह्यांच्याशी निगडित कामे त्याने केलेली होती. त्याच कल थोडासा रिपब्लिकन पक्षाकडे असला तरी तो हिलरीला भीत असे. आणि ट्रम्प ह्यांनासुद्धा. नेमस्तपणे मध्यममार्ग अनुसरणारा अधिकारी अशी त्याची ओळख होती. अशा ह्या कठिण खटल्यामध्ये त्याची कसोटी लागणार होती. सोबत असलेली लिझा मात्र स्मार्ट होती. दोघांचेही लग्न झालेले असूनही दोघे एकमेकांच्या प्रेमातच पडलेले होते. लिझा अगदी टिपिकल उच्चविद्याविभूषित उच्चभ्रू वर्गातील महिलेसारखी विचार करायची. तिला ट्रम्प आवडणे शक्यच नव्हते. रिपब्लिकन पक्षाचे उमेदवार म्हणून ट्रम्प ह्यांचे नाव नक्की झाल्यानंतर ह्या समविचारी दोघांमध्ये त्याविषयावरती बरीच खुसखुस चालत असे. आपल्याकडे येणारी माहिती पत्रकारांना पुरवून आपण कसे महत्वाचे आहोत ह्याचा आनंद दोघे घेत असत. हिलरी प्रकरणात सनसनाटी बातम्या पेरण्याचे काम ते उत्साहात करत होते. मॅककेब -- लिझा पेज आणि पीटर हे त्रिकूट जमले होते. आपल्याच नादामध्ये ही मंडळी मग्न असली तरी भोवताली राजकारण वेगात पळत होते. 

(अपूर्ण)

हिलरी ह्यांचे षड्यंत्र भाग २

बेन गाझी प्रकरण हिलरी बाईसाहेबांच्या अंगाशी येणार हे २०१२ मध्येच उघड झाले होते. पण प्रकरणाने कळस गाठला होता जेव्हा कॉंग्रेसच्या कमिटीसमोर काही सदस्यांनी ह्या प्रकरणामधल्या इमेल्स हिलरींनी ऑफिसचा इमेल न वापरता स्वतःच्या आय डी वरून पाठवल्या होत्या असे आरोप केले. ह्या आरोपांची शहानिशा करत असताना लक्षात आले होते की केवळ आय डी खाजगी होता असे नाही तर त्यांनी त्या इमेल्स खाजगी सर्व्हर वापरून पाठवल्या होत्या. हे प्रकरण अधिकच गंभीर होते. "मीच नाही तर अन्य काही माजी पदाधिकार्‍यांनी सुद्धा खाजगी इमेल्स वापरल्या होत्या - त्यामध्ये गैर काही नाही असे बाईसाहेब बिनदिक्कत सांगत होत्या. फरक हा होता की हिलरींनी सर्व्हर देखील खाजगी वापरला होता. पुढे ह्या इमेल्स काय आहेत त्या सरकारच्या व तपास समितीच्या ताब्यात द्या म्हटल्यावरती इमेल्स आता माझ्याकडे नाहीत असे म्हणून त्यांनी हात झटकून टाकले होते. ह्या वागणुकीमुळे खरे तर नागरिकांनी सावध व्हायला हवे होते. पण कायद्याचे राज्य म्हणून मिरवणार्‍या अमेरिकेमध्ये हेही घडते बाबा असे म्हणून सगळे जणू गप्प बसले होते. 

इमेल्स प्रकरणातला तपास एकीकडे चालू असतानाच दुसरीकडे डेमोक्रॅट पक्षाच्या उमेदवारीच्या हिलरी बाई अधिकृतपणे उमेदवार बनल्या होत्या. ५ जुलै २०१६ रोजी एफ बी आय चे डायरेक्टर जेम्स कोमी ह्यांनी एक वार्ताहर परिषद गेतली होती. एफबीआय तपासपथकाने एकूण ११० इमेल्स हिलरी ह्यांच्या खाजगी सर्व्हर वरून पाठवल्या गेल्याचे शोधले होते. ह्यापैकी ६५ इमेल्स गोपनीय आणि २२ इमेल्स अतिगोपनीय होत्या असे नोंदले गेले होते. ह्या ११० व्यतिरिक्त अशा अनेक इमेल्स होत्या की ज्यांच्यामध्ये अतिगोपनीय माहिती होती. परंतु त्यांच्यावरती तसे लिहिले गेले नव्हते. व्हाईट हाऊससाठी एकूण तीन नेटवर्क वापरली जातात आणि तिन्ही स्वतंत्र आहेत म्हणजे एका नेटवर्कमधील माहिती दुसर्‍यामध्ये जाऊच शकत नाही. अनेकदा लोक कॉपी पेस्ट करून अशा नोंदी इतर नेटवर्कवरती वापरत असत. हिलरींच्या बाबतीत असे घडले तर होते शिवाय असे परिच्छेद C ह्या अक्षराने सुरु झाले असल्याचे दिसत होते. त्याबद्दल विचारले असतात हा C म्हणजे गोपनीय माहिती आहे असे मला वाटले नाही तर A B C अशा क्रमाने मांडलेले हे परिच्छेद आहेत असा माझा समज होता असे त्या बिनदिकत सांगत होत्या. 

५ जुलैच्या वार्ताहर परिषदेमध्ये कोमी काय जाहिर करणार ह्याकडे लोकांचे डोळे लागले होते. ह्यामध्ये हिलरी आरोपी ठरणार का हा प्रश्न होता. चौकशी 

पूर्ण झाल्याचे कोमी ह्यांनी वॉशिंग्टन डी सी येथील वार्ताहर परिषदेमध्ये जाहीर केले. ह्या प्रकरणामध्ये आम्ही हिलरी ह्यांच्यावरती कोणतेही आरोप ठेवत नाही असेही त्यांनी जाहीर केले. ह्या गंभीर आरोपामधून खरे तर हिलरी सुटणार नाहीत असेच वाटत असताना एफ बी आय ने त्यांना मोकळे सोडावे हा धक्का होता. जनतेच्या लेखी हिलरी ह्यांनी खाजगी सर्व्हर वापरून इमेल्स पाठवाव्यात आणि पुढे डेमोक्रॅटिक पक्षाच्या समितीच्या इमेल्स हॅक व्हाव्यात हे एकच प्रकरण होते. हिलरी ह्यांचे डेमोक्रॅट प्रतिस्पर्धी सॅंडर्स तसेच रिपब्लिकन पक्षाचे उमेदवार ट्रम्प दोघेही क्लिंटनवरती टीका करताना ’क्लिंटन इन्कॉर्पोरेशन" अथवा "वॉलस्ट्रीटच्या लाडक्या हिलरी" असे वर्णन करत होते. वॉशिंग्टन डी सी मधील प्रभावशाली शक्तींनी अमेरिकन आर्थिक आणि राजकीय सत्तेवरती पूर्णपणे आपले वर्चस्व प्रस्थापित केले आहे आणि त्याचे गैरफायदे ओबामा तसेच क्लिंटन कुटुंबीय ह्यांना मिळत आहेत असा समज पसरत चालला होता. हिलरी ह्यांच्यावरती कोणतेही गुन्हेगारीचे आरोप नोंदले जाणार नाहीत असे कोमी ह्यांनी जाहिर केल्यावरती हा समज अधिकच दृढ झाल असता. सॅंडर्स आणि ट्रम्प ह्यांचे टीकास्त्र कमी की काय पण कोमी ह्यांचा हा निर्णय क्लिंटन ह्यांना भारी पडणार असे वातावरण असताना ओबामा हिलरींच्या बाजूने आपले राजकीय वजन - आपली लोकप्रियता टाकण्यासाठी मैदानात उतरले होते. शिवाय क्लिंटन ह्यांचे जे राक्षसी स्वरूप जनमनात रूढ होऊ लागले होते त्यावरती उतारा म्हणून त्यांना एक मानवी सहृदय चेहरा मिळावा असा ओबामा ह्यांचा प्रयत्न होता. "हिलरी सर्वांशीच प्रेमाने वागतात. मग असा माणूस म्हणजे महत्वाची व्यक्ती असो वा नसो". हिलरी म्हणजे कोणी उमराव सरदार अशा प्रतिष्ठित नसून माझ्यासारख्याच सामान्य घरातील आहेत असे ठसवण्याचा प्रयत्न होता.  (अमेरिकन निवडणुकीत विद्यमान अध्यक्ष आपल्या पक्षाने अंतर्गत निवडणुकीत निवडलेल्या उमेदवाराला आपला पाठिंबा जाहीर करतात अशी प्रथा आहे. पण ओबामा ह्यांनी हिलरींना दिलेला पाठिंबा खरोखरच एव्हढ्यापुरता मर्यादित होता का त्यामगे त्यांचा अन्य स्वार्थ होता असा प्रश्न तेव्हाही मनात होता. ही शंका पुढे खरी ठरली.)

कोमी ह्यांना त्यांचे अंतर्मन खात असावे. अमेरिकेमध्ये थोरामोठ्यांसाठी न्यायाची मापे वेगळी असतात असे दृश्य उभे राहिले होतेच. कोमी म्हणाले हिलरी ह्यांचे कृत्य गुन्हेगारी स्वरूपाचे नसले तरी त्यांनी ह्यामध्ये "हलगर्जीपणा" केला आहे. हलगर्जीपणा हा शब्द म्हणजे त्याही परिस्थितीमध्ये बॉम्बशेल होता. कारण हाच शब्द वापरून भविष्यातील गुन्हेगारी खटल्याची कोमी ह्यांनी जणू तजवीज केली आहे असे वाटू लागले. आधीच हादरलेल्या हिलरी ह्यांना ताबडतोबीने गुन्हेगारी आरोप नाहीत ह्यासाठी निःश्वास टाकीतो हलगर्जीपणा शब्दाची चिंता करावी लागली. ६ जुलै रोजी अटॉर्नी जनरल लॉरेटा लिंच ह्यांनी कोणत्ताही गुन्हा दाखल केला जाणार नाही असे जाहीर केले. पण गदारोळ इतका झाला की लगेचच दुसर्‍या दिवशी म्हणजे ७ जुलै रोजी स्टेट डिपार्टमेंटने पुन्हा नव्या चौकशीचे आदेश दिले. 

काळ बिकट होता. हिलरी जिंकणे अत्यावश्यक आहे असे वाटणारी मंडळी केवळ डेमोक्रॅट पक्षात होती असे नव्हे तर खुद्द रिपब्लिकन पक्षामध्ये सुद्धा होती. अमेरिकन लोकशाही वाचवण्यासाठी ट्रम्प ह्यांना पाडलेच पाहिजे म्हणून त्यांना पाडण्यासाठी सगळेच एकत्र येत होते. परिस्थिती असामान्य होती आणि काही तरी असामान्य पावले उचलणे ह्यांच्यामधल्या प्रत्येकाला गरजेचे वाटू लागले. ह्या मंडळींनी कशाचाच विचार केला नाही. लोकशाही वाचवण्याच्या नादामध्ये किंवा ईर्ष्येने त्यांना इतके आंधळे केले होते की मार्गात येईल तो नियम वा कायदा मोडायला ते तयार होते - मोडत होते. शक्य होते तिथे त्यांनी ट्रम्प ह्यांच्या विरोधात बेजबाबदारपणे आरोप तर केलेच पण पुरावे असल्याचे चित्र तयार केले. कोणत्याही गुन्हेगारी प्रकरणाच्या चौकशीमध्ये आणि तदनंतरच्या कायदेशीर प्रक्रियेमध्ये अमेरिकन अध्यक्ष हस्तक्षेप करत नाहीत. पण हिलरी प्रकरण हा अपवाद असावा. एफ बी आय ने त्यांच्यावरती गुन्हा दाखल केला जाणार नाही असे चौकशी समाप्त झाल्यावरती जुलै मध्ये जाहीर केले पण ओबामा ह्यांनी त्यांच्या निरपराधित्वाची जाहीर ग्वाही एप्रिल २०१६ मध्येच दिली होती. आपल्या कृत्याने त्या अमेरिकेला नसत्या संकटात कधीच टाकणार नाहीत असे ओबामा ह्यांनी त्यांना सर्टिफिकेट देऊन टाकले होते. एका टीव्ही मुलाखतीमध्ये ते म्हणाले की हिलरींच्या हेतूंविषयी मला शंका नाही. त्यांच्या हातून इमेल्स हाताळताना निष्काळजीपणा झाला आहे आणि ही बाब आपण नेहमी ध्यानात ठेवली पाहिजे. म्हणजे कोमी ह्यांनी ओबामा ह्यांचीच री ओढली होती का? आणि ती त्यांना पटली होती की त्यांच्यावरील दडपणामुळे ते तसे बोलले असावे? 

हिलरींच्या हेतूंविषयी शंका नसल्याचे जाहीर करून त्यांच्या हातून हलगर्जीपणा झाल्याचे सांगितले गेल्यामुळे हिलरीही सर्वसामान्य माणसाप्रमाणेच आहेत - ट्रम्प सांगतात तशा त्या "crooked" अप्रामाणिक नाहीत अशी प्रतिमा लोकांसमोर आणण्यात येत होती. झाली असेल हातून चूक - काहीतरी नुकसान करण्याचा त्याचा हेतू होता काय असा पहिला विचार सामान्य अमेरिकन माणसाच्या मनात येतो. त्या अर्थाने हिलरींच्या हातून छोटीशी चूक झाली आहे फार गंभीर प्रकरण नाही असे भासवले जात होते. पण वस्तिस्थिती मात्र तशी नव्हती. हिलरी ह्यांच्या सर्व्हरवरून एफबीआय ने मिळवलेल्या इमेल्स काही तरी वेगळे सांगत होत्या. एकूण ५२ इमेल् शृंखलांमध्ये गोपनीय माहिती वापरली गेली असे दिसल्याचे कोमीच सांगत होते. 

(अपूर्ण)

हिलरी ह्यांचे षड यंत्र भाग १

१९९३ ते २००० पर्यंत अमेरिकेचे अध्यक्ष असलेले श्री बिल क्लिंटन आणि त्यांची पत्नी हिलरी रॉडहॅम क्लिंटन ह्यांच्या राजकीय आणि खाजगी आयुष्याबद्दलच्या विवादांना कधी पूर्ण विराम मिळेल असे वाटत नाही. इंटरनेट वरती शोधले तर त्यांच्याबद्दलचे समज गैरसमज अपसमज ह्यांनी खचाखच भरलेले साहित्य पोत्याने हाताशी लागेल. इतके की त्यामधले कोणते स्वीकारायचे आणि कोणते फेकून द्यायचे ह्याविषयी आपल्या मनात किंतु निर्माण व्हावा. खरे तर त्यांच्याविषयीच्या बाबींमुळे असे किंतु जनतेच्या मनात निर्माण होत नाहीत तर त्यांच्या कृती आणि हेतूंविषयी मात्र अनेक जण साशंक आहेत हे नक्की. असे असले तरीदेखील २०१६ च्या अमेरिकन अध्यक्ष पदाच्या नवडणुकीमध्ये श्रीमती हिलरी ह्यांना ट्रम्प ह्यांच्या पेक्षा गोळा बेरीज अधिक मते मिळाली होती तसेच अमेरिकेच्या ज्या प्रांतांमधून राष्ट्रीय उत्पन्नाचा मोठा हिस्सा येतो त्या प्रातांमध्ये आपल्याला ट्रम्प ह्यांच्यापेक्षा निर्विवाद आघाडी मिळाली होती असे हिलरी ह्यांनी इंडिया काँक्लेव्ह  २०१८ मध्ये उपस्थित राहून आपल्या मुलाखतीमध्ये सांगितले आहे. त्यातून त्या असे सूचित करू पाहतात की विचारी आणि अर्थार्जन करू शकणाऱ्या अमेरिकन जनतेने आपल्याला स्वीकारले तर कोणत्या ना कोणत्या कारणाने अर्थार्जनाचे साधन नसलेल्या नागरिकांनी मात्र सामाजिक अन्यायाच्या अन्य विषयासंदर्भातील सरकारवरील रोषाला वाट करून देण्यासाठी ट्रम्प ह्यांना मतदान केले. 

थापेबाज क्लिंटन दाम्पत्य आणि तेवढेच थापेबाज बाराक ओबामा ह्यांच्याविषयी लिहायचे म्हटले तर एखादे पुस्तक कमी पडावे. २०१२ च्या अध्यक्ष पदाच्या निवडणुकीपूर्वी ला दोन महिने उरले असता  ११ सप्टेंबरच्या  स्मृतीदिनी लिबियामधील अमेरिकन वकिलातीवरती इस्लामी दहशतवाद्यांनी हल्ला करून अमेरिकेचे राजदूत जे. क्रिस्तोफर स्तीफॅन्स  - अधिकारी शॉन स्मिथ, टायरॉन वूड्स आणि ग्लेन दोहरती ह्यांना ठार मारले. क्रिस्तोफर ह्यांनी वारंवार विनंती करूनही त्यांना संरक्षण देण्यात आले नव्हते. ह्या प्रकारामध्ये अधिकाऱ्यांचे बळी गेल्यानंतर जागे झालेल्या प्रशासनाने त्यावरती पांघरूण घालण्याचे प्रयत्न केले. निवडणूक पार पडेपर्यंत ओबामा ह्यांच्या विरोधामध्ये काही लिहिले जाऊ नये म्हणून निर्वाणीचे प्रयत्न केले गेले. 

बेन गाझी प्रकरण दडपण्यात डेमोक्रॅट्सना यश आले त्यात नवल नाही कारण सत्तेवरती पुन्हा ओबामाच आरूढ झाले. पण वर्तमानपत्रातून मात्र सरकारवरती टीका होत राहिली. ह्याला कारण होते ओबामा ह्यांचे इस्लामी दहशतवाद्यांशी सोयीचे असेल तेव्हा लगट करण्याचे आणि मुख्य म्हणजे त्यांना असेही करून न दुखावण्याचे धोरण. अमेरिका - मध्य पूर्व - युरोपमध्ये लिबरल्सनी जो  धुमाकूळ घालून ठेवला आहे त्याने अनेक प्रश्न चिघळत आहेत. त्यांच्या पूर्वग्रहदूषित धोरणांमुळे दुखावला गेलेला रशिया आणि त्याचे सत्ताधीश व्लादिमिर पुतीन ह्यांच्याशी अमेरिका योग्य संबंध राखू शकली नाही हे सत्य आहे. जिथे रशियाचे म्हणणे खरे होते तिथेसुद्धा रेटून खोटे बोलण्याचा धडाका कधी ना कधी अंगाशी येणार होताच. पण पुतीन ह्यांना आपण दुखावले ह्याचा इतका धसका डेमोक्रॅट्सनी घेतला आहे की आपल्या सर्व समस्यांचे मूळ त्यांना पुतीनप्रणित रशियामध्ये असल्यासारखे वाटते. एक काळ होता की भारतामध्ये इंदिराजी आपल्या सर्व समस्यांचे खापर अमेरिकन सीआयएवरती फोडत असता. "रॉ" चे माजी ऍडिशनल सेक्रेटरी श्री बी रमण ह्यांनी लिहिले होते की जिथे सीआयएचा काही संबंध नाही तिथेदेखील इंदिराजींना त्यांचा हात असल्याचा भास होत असे. आज डेमोक्रॅट्सची अवस्था तशी झाल्यासारखी दिसते.

अमेरिकन अध्यक्षपदाच्या निवडणुकीमध्ये रिपब्लिकन अथवा डेमोक्रॅटिक पक्षाचे उमेदवार म्हणून निवडणूक लढवण्याची प्रथा आहे. ह्यासाठी पक्षाच्या प्रतिनिधींनी आपला उमेदवार अंतर्गत निवडणुकीमधून निवडण्याचे बंधन आहे. जेव्हा हिलरी क्लिंटन ह्यांनी २०१६ च्या निवडणुकीला उभे राहण्याचा मानस व्यक्त केला तेव्हा त्यांचे प्रमुख प्रतिस्पर्धी म्हणून बर्नी सँडर्स पक्षांतर्गत लढा देत होते. सुरुवातीच्या काळामध्ये हिलरी ह्यांना ही निवडणूक कठीण जात होती. अडचणींवरती मात करत २०१६ च्या जूनमध्ये हिलरी आपले प्रतिस्पर्धी सँडर्स ह्यांच्या पुढे पोहोचल्या आणि अंतीमतः त्याच पक्षाच्या उमेदवार म्हणून निवडल्या जातील अशी चिन्हे दिसत असूनही सँडर्स ह्यांनी माघार घेतल्याचे जाहीर केले नव्हते. राष्ट्रीय पातळीवरील लढतीमध्ये रिपब्लिकन पक्षातर्फे डोनाल्ड ट्रम्प असतील तर आपण अध्यक्षीय लढाई अगदी आरामात जिंकू शकतो असा हिलरी गटाचा कयास असल्यामुळे रिपब्लिकन उमेदवार म्हणून ट्रम्प ह्यांची निवड कशी होईल ह्यास त्यांनी हात भार लावला होता. त्यांच्या मनाप्रमाणे गोष्टी घडत होत्या. कारण ट्रम्प ह्यांनी खरोखरीच रिपब्लिकन पक्षामध्ये बाजी मारत उमेदवारी पटकावली. 

ट्रम्प ह्यांना पक्षाची उमेदवारी मिळाली म्हणून काही रिपब्लिकन सुद्धा नाके मुरडत होते. पण मला प्रथितयश रिपब्लिकनांचा पाठिंबा नसला तरी चालेल - मी जे मुद्दे मांडतो त्यावर अमेरिकेतील सामान्य जनता माझ्या मागे येईल असा विश्वास ट्रम्प दाखवत होते. तर दुसरीकडे अत्यंत एकांगी टोकाची मते मांडणारे ट्रम्प - राजकारणाचा काही अनुभव नसलेले ट्रम्प - महिलांविषयीची त्यांची यापूर्वी जाहीर झालेली मते - अमेरिकेच्या व्हाईट अँग्लो सॅक्सन प्रोटेस्टंट (WASP) समाज गटाविषयीची त्यांची आस्था आणि पर्यायाने अन्य गटांवरती असलेले आक्षेप हे बघता ट्रम्प कधी व्यापक जनमत स्वतःकडे खेचून घेऊ शकतील अशी कल्पनाच हिलरी ह्यांनी केली नव्हती. 

रिपब्लिकन पक्षाने जेव्हा ट्रम्प ह्यांना आपले उमेदवार म्हणून निवडले तेव्हा हिलरी ह्यांनी जित मया म्हणून आनंद साजरा केला असेल. पण प्रत्यक्षात जेव्हा फासे उलटे पडायला सुरुवात झाली आणि ते अशा वेगाने पडू लागले की त्या धक्क्यांमधून त्या पुरेशा सावरल्याच नाहीत. यापूर्वी २००८ मध्ये जेव्हा त्यांनी डेमोक्रॅट पक्षाचे उमेदवार म्हणून येण्याचा प्रयत्न केला तेव्हा त्यांना ओबामा ह्यांनी हरवले होते. ह्या निवडणुकीमध्ये हिलरी ह्यांचा इतका अमाप पैसा गेला की सरते शेवटी त्यांना स्वतः च्या खात्यातून शेवटचा खर्च करावा लागला. ह्या उलट ओबामा ह्यांनी इंटरनेटचा सुयोग्य वापर करत सर्व सामान्य अमेरिकनांकडून पैसे उभारत हिलरी ह्यांना हरवले. ह्या अनुभवातून जागे झालेल्या हिलरी ह्यांनी २०१६ च्या निवडणुकीसाठी इंटरनेटचा वापर चतुराईने करण्याचा प्रयत्न केला होता. (२०१६ मध्ये त्यांना रिपब्लिकन पक्षाचे उमेदवार ट्रम्प ह्यांनी पुन्हा एकदा इंटरनेटच्या साहाय्यानेच हरवले.)

हिलरी ह्यांच्या गावीही नसलेल्या शस्त्रास्त्रांचा वापर निवडणुकीत होणार ह्याची अस्पष्ट कल्पना देखील त्यांना नव्हती. किंबहुना ट्रम्प ह्यांनाही ती नसावी असे दिसते. आठ वर्षांच्या ओबामा ह्यांच्या कारकीर्दीच्या झळा सोसलेल्या रशियाला हिलरी बाईसाहेब नको होत्या. वेगळ्या कारणांसाठी इस्राएललासुद्धा त्या नकोच होत्या. त्याला अर्थात कारणीभूत होते ते त्यांचे थापेबाजीचे राजकारण. ह्या थापेबाजीमध्ये त्यांनी अनेकांना लालूच दाखवून आणि मिळणाऱ्या फायद्यांमध्ये लुटीचा हिस्सा देऊन सामील करून घेतले होते. आठ वर्षांच्या ओबामा कारकीर्दीमध्ये उदयाला आलेल्या अनेक व्यक्ती हिलरी ह्यांना निवडून आणण्यामध्ये प्रयत्न करत होत्या. वरकरणी अमेरिकन समाजजीवनाची मूल्ये आपण जपतो म्हणून आढ्यताखोरी करणाऱ्या ह्या व्यक्ती अत्यंत घृणास्पद राजकारण करत होत्या आणि ते जनतेसमोर आणणे गरजेचे होते. हिलरी रॉडहॅम क्लिंटन हा अमेरिकन जीवनामधला एक सर्वात मोठा फ्रॉड आहे. आणि त्याला उघडे पाडण्यातच अमेरिकेचे हित आहे असे मानणारेही खूप लोक होते. ह्या सर्व व्यक्ती समानशीलेशु व्यसनेषु सख्यम न्यायाने हिलरी ह्यांना हरवण्यासाठी  एकत्र आल्या होत्या. 

त्या प्रयत्नांमधून हिलरी ह्यांचे मायावी रूप आणि जग जनतेसमोर आणण्यात आले. लोकांसमोर पहिला बुरखा फाडला गेला तो डेमोक्रॅटिक नॅशनल कमिटीचा. पक्षीय उमेदवारीच्या निवडणुकीमध्ये ह्या कमिटीने तटस्थ राहून आपले काम बजावले पाहिजे असा संकेत आहे. पण प्रत्यक्षात हिलरी ह्यांचे पक्षातील प्रतिस्पर्धी सँडर्स ह्यांना कमिटीने तोंडघशी पाडण्याचे उद्योग चालवले होते. १५ जून रोजी गुसिफर नामक व्यक्तीने कमिटीच्या सदस्यांच्या हजारो इमेल्स हॅक केल्या व प्रसिद्ध केल्या. ह्याने कमिटीच्या सदस्यांचे बिंग फुटले आणि हिलरी बाईसाहेब अडचणीत आल्या. हिलरी ह्यांच्या प्रचारमोहीमेला प्रत्यक्ष अप्रत्यक्ष मदत करणारी कमिटी उघडी पडली. कमिटी तटस्थपणे आपले काम करत नसल्याची तक्रार सँडर्स ह्यांचे समर्थक करत होते पण त्यांच्या हाती पुरावा नव्हता. गुसिफर ह्यांच्या गौप्यस्फोटामुळे हे पुरावे केवळ सँडर्स समर्थकांच्या नव्हे तर सामान्य अमेरिकन जनतेच्या हाती लागले. ह्या घटकेपर्यंत स्पर्धेमध्ये हिलरीच जिंकणार हे स्पष्ट होऊन सुद्धा सँडर्स ह्यांनी माघार जाहीर केली नव्हती. कमिटीच्या पक्षपाती वागणुकीचे पुरावे हाती आल्यानंतर नैतिक जबाबदारी घेत एक तर कमिटीने प्रक्रियेमधून दर व्हायला हवे होते तसेच हिलरी ह्यांनी सुद्धा ह्या मुद्द्यावरती माघार घ्यायला हवी होती. पण नैतिकतेचा मुखवटा चढवलेल्या ह्या लबाडांना असे काही करण्याची बुद्धी होणे अशक्यच होते. इमेल्सच्या प्रकटीकरणाने अमेरिकन जनता धास्तावली. पण आपल्या एकतर्फी वागणुकीबद्दल क्षमा याचना करण्याचे सोडून हिलरी समर्थक आपल्या गोपनीय इमेल्स हॅक केल्या गेल्यामुळे आपलाच हक्कभंग झाल्यासारखे बोंब मारू लागले. त्यामुळे ही बाजू अमेरिकन जनतेसमोर अधिकच लंगडी झाली. इमेल्स प्रकाशात आल्यामुळे आपली राजकीय बाजू लंगडी झाली आहे आणि विश्वसनीयता धोक्यात अली आहे असे त्यांच्या गावीही नव्हते कारण ट्रम्प जिंकूच शकत नाही ह्यावर त्यांची जणू श्रद्धाच बसली होती. 

गुसिफरने माध्यमांकडे प्रसिद्धीस दिलेले काही दस्तावेज बोगस होते असे पुढे दिसून आले. पण प्रत्यक्षात त्या क्षणी मात्र अशी शहानिशा करण्यासाठी कोणालाच वेळ नव्हता. गौप्यस्फोटानंतर काही अमेरिकन माध्यमांनी गुसिफर कोण आहे शोधून काढत त्याच्याशी संपर्क साधला. त्यांना दिलेल्या मुलाखतीमध्ये त्याने आपण रोमेनियन नागरिक असल्याचे सांगितले परंतु रोमेनियन भाषेमध्ये उत्तरे लिही असे सांगताच त्याची उत्तरे गूगल मधून भाषांतर केल्यासारखी दिसू लागली. आणि त्याच्या सत्यकथनावरती प्रश्नचिन्ह उभे राहिले. इतकेच नव्हे तर रोमेनियन अशी आपली ओळख सांगणारी ही व्यक्ती प्रत्यक्षात रशियन नागरिक असावी असे तर्क लढवले जाऊ लागले. डेमोक्रॅटिक पक्षाच्या कमिटीच्या इमेल्स हॅक कशा झाल्या ह्याचीच चर्चा माध्यमांमध्ये होत राहिली पण त्या इमेल्स मधला आक्षेपार्ह मजकूर काय होता ह्यावरती कोणीच चर्चा करे ना. राईट टू प्रायव्हसी त्यांच्यासाठी मोठा होता. त्याच्या पडद्या आड भले आम्ही खूनही करू पण आमच्या इमेल्स वाचण्याचा हक्क अबाधित का राहिला नाही ह्याचे दुःख मोठे होते. 

संकटाच्या समयी अवघा डेमोक्रॅट पक्ष आपल्यामागे एकवटेल ही हिलरी ह्यांची अशा धुळीस मिळणार असे दिसू लागताच ओबामा ह्यांना आपले वजन खर्ची घालत सूर मारावा लागला. नार्थ कॅरोलिनाच्या शार्लट शहरातील पक्षाच्या सभेमध्ये ५ जुलै रोजी ओबामा ह्यांनी "हिलरी ह्यांच्या मागे सभासदांनी एकत्र यावे आणि आपला मुख्य सामना ट्रम्प ह्यांच्याशी आहे" अशी आठवण करून दिली. ओबामा ह्यांनी सभेमध्ये उपस्थित राहण्यामागे केवळ इमेल्स हॅक झाल्या हे कारण नव्हते. मामला थोडा पुढे सरकला होत.

(अपूर्ण) 

What Happened? - श्रीमती हिलरी क्लिंटन

इंडिया कॉन्क्लेव्ह २०१८ मध्ये या वर्षी श्रीमती हिलरी क्लिंटन ह्यांना निमंत्रण देण्यात आले होते. "What happened" शीर्षक असलेले त्यांचे पुस्तक गेल्या वर्षी प्रकाशित झाले आहे. २०१६ मधील अमेरिकन अध्यक्षीय निवडणूक अत्यंत वादग्रस्त ठरली होती. विजयी उमेदवार डॉनल्ड ट्रम्प ह्यांनी रशियाच्या आधाराने दिशाभूल करणारी माहिती नेमक्या क्षणी प्रसिद्ध करून आणि त्यासाठी सोशल मीडियाचा खुबीने वापर करून लाखो अमेरिकन नागरिकांचे मत आपल्या विरोधामध्ये कसे फिरवण्यात आले ह्याची कहाणी हिलरी बाईसाहेबांनी पुस्तकामध्ये मांडली आहे. ह्यासंदर्भाने त्यांना कॉन्क्लेव्ह मध्ये निमंत्रण देण्यात आले होते. हिलरी ह्यांनी तेथे केलेले भाषण आणि श्री अरुण पुरी ह्यांनी  तदनंतर त्यांची घेतलेली मुलाखत ही ’लेकी बोले सुने लागे’ न्यायामध्ये अगदी चपखल बसते. ह्या समारंभाची लिंक मी इथे दिलेली आहे. अमेरिकन अध्यक्षीय निवडणुकीवरती सगळ्या जगाचेच लक्ष लागलेले असते. प्रचारादरम्यान कोणता उमेदवार काय भूमिका मांडतो - अंतर्गत बाबी असोत की परराष्ट्र धोरणाशी निगडित असोत सर्वच मुद्द्यांमध्ये बाहेरील निरीक्षकांना रस घ्यावाच लागतो कारण अमेरिकन अंतर्गत असोत की आंतरराष्ट्रीय धोरणाचे कोणते परिणाम आपल्या देशावरती होऊ शकतात ह्याचे मूल्यमापन सतत चालू असते. तेव्हा इंडिया कॉन्क्लेव्हने हिलरी ह्यांची कथा ऐकण्यासाठी त्यांना निमंत्रण दिले असते तर ते स्वाभाविक ठरले असते. परंतु त्यांच्या भाषणाच्या आणि मुलाखतीच्या निमित्ताने २०१९ च्या भारतीय लोकसभा निवडणुकांना लागू होतील असे संदर्भ त्यामध्ये आल्यामुळे भारतीयांच्या स्वाभाविक ’रसा’पलिकडे जाऊन काही तरी संदेश पोचवण्यासाठी हिलरी बाईसाहेब येथे आल्या तर नव्हत्या ना अशी शंका साहजिकच मनात येते. आणि मुख्य म्हणजे त्याला दुसरे सबळ कारण हे आहे की त्यांची यूपीए च्या अध्यक्षा श्रीमती सोनिया गांधी ह्यांच्याशी असलेली घनिष्ठ मैत्री! ही मैत्री काही केवळ दोन व्यक्तींमधली जुळलेली नाती अशा स्वरूपापुरती मर्यादित नसून दोन समविचारी मैत्रिणींचे हितगुज आहे. यूपीएच्या काळामध्ये २००८ नंतर अमेरिकेमध्ये डेमोक्रॅटिक पक्षाचे सरकार होते. ह्या पक्षाचे विचार आज जगामध्ये सर्वच लिबरल्स लिबरली आत्मसात करताना दिसतात. १९९० पर्यंत जसे जगातील सर्व कम्युनिस्टाचे विचार एकाच धर्तीवरती मांडले जाताना आपण बघत होतो तसे आता लिबरल्सचे झाले आहे. किंबहुना पूर्वाश्रमीच्या काही युरोपीय कम्युनिस्टांनी कायापालट करून स्वतःला लिबरल्स म्हणून घोषित करून जागतिक राजकारणामध्ये धुमाकूळ घातला आहे. एकमेकांची री ओढणारी ही जमात - तिची पिल्ले भारतामध्येही दिसली नाही तर नवल. ह्या घनिष्ठ वैचारिक मैत्रीसंबंधांमुळे काश्मिर पासून चीनपर्यंत सोनियाजी आणि ओबामा-हिलरी ह्यांचे मेतकूट चांगलेच जमले होते असे दिसते. लिबरॅलिझमच्या कल्पनांचा उद्घोष करत प्रत्यक्षात एकीकडे सोयीचे असेल तेव्हा व्हॅटिकन अन्यथा अगदी रॅडिकल इस्लामिस्ट किंवा कम्युनिस्ट शक्तींच्या हातात हात मिळवत भारतामध्ये ज्या गटांनी एनजीओच्या मदतीने कसा धुमाकूळ घातला ते आपण सर्वांनी अनुभवले आहे. म्हणूनच २०१४ मध्ये हाती सत्ता येताच गृहमंत्री श्री राजनाथ सिंग ह्यांनी परदेशी मदत घेणार्‍या सर्व संस्थांचे लायसन्स रद्द करून पुनर्तपासणी नंतरच त्यांना परदेशामधून पैसा मिळावा अशी कारवाई केली होती. ह्यामध्ये डेमोक्रॅटिक पक्षसदस्यप्रणित संस्थाही होत्या, इथे श्रीमती सोनियाजी निवडणूक हरल्या तर तिथे श्रीमती हिलरी क्लिंटन.

रशियन नेते व्लादिमिर पुतिन ह्यांनी आपण निवडणूक जिंकूच नये ह्यासाठी शर्थीचे प्रयत्न केले आणि प्रतिस्पर्धी उमेदवार श्री ट्रम्प ह्यांचे साथीदार त्यासाठी रशियाची मदत घेत होते असे हिलरी बाईसाहेबांचे म्हणणे आहे. नव्हे तशी त्यांची खात्री पटली आहे व ह्या निष्कर्षावरती त्यांची श्रद्धा आहे. जगामधला क्वचितच असा एखादा देश असेल जिथे अमेरिकन हस्तक्षेपाशिवाय निवडणुका पार पडत असतील. अशा अमेरिकेच्या अध्यक्षीय निवडणुकीमध्ये मात्र रशियाने हस्तक्षेप करावा ह्याचा गाजावाजा करून त्याच मुद्द्यावरून श्री ट्रम्प ह्यांच्यावरती महाभियोगाचा खटला चालवून त्यांना खाली खेचण्याचे मनसुबे डेमोक्रॅटस तेव्हाही करत होते आणि आजही करत आहेत.

मुलाखतीमध्ये हिलरी बाईसाहेबांनी रशियाप्रणित शक्तींनी आपले सेक्रेटरी पॉडेस्टा ह्यांचे ईमेल हॅक केले गेले अशी तक्रार केली.  इंटरनेटवरून आपल्या संदर्भाने धादांत खोट्या बातम्या पसरवण्यात आल्या. अमेरिकन जनमतावरती ह्या बातम्यांमुळे प्रभाव पडल्यामुळे आपण निवडणूक हरलो आणि अमेरिकेच्या पहिल्या महिला अध्यक्ष म्हणून निवडून येण्याचा आपला मान हुकला अशी खंत हिलरी ह्यांनी व्यक्त केली. एव्हढ्यापुरते ठीक आहे. त्यांची वेदना त्यांनी बोलून दाखवावी ह्यामध्ये गैर नाही.

परंतु मुलाखतीचा संपूर्ण रोख भारतीय पार्श्वभूमीकडे होता आणि तसे अस्पष्ट उल्लेख त्यात ऐकायला मिळतील. ट्रम्प ह्यांनी अमेरिकन जनतेमध्ये धर्माधारित फूट पाडली आणि एका गटाला दुसर्‍याच्या विरोधात उभे करून त्यांच्यामध्ये तेढ निर्माण करून आपली पोळी भाजून घेतली असे त्यांनी म्हटले. मध्यपूर्वेमधून आलेले निर्वासित - भारत वा अन्य ठिकाणाहून स्थलांतरित झालेले भारतीय ह्यांच्यावरती कसे आक्षेप घेतले गेले हे सांगून अशीच परिस्थिती भारतामध्ये मोदी ह्यांच्या भाजपने निर्माण करून २०१४ साली सत्ता मिळवली आणि २०१९ मध्येही असेच होऊ शकते असे त्या सूचित करत होत्या. देशद्रोह करून पुतिन यांच्याशी हातमिळवणी केल्याचा आरोप जसा यांच्या वर त्या करत आहेत तसेच भारतात मोदी देशाबाहेरील शक्तींशी हातमिळवणी करून अश्लाघ्य मार्गाने निवडणूक लढवतील असे सूचित केले जात आहे. ट्रंप ह्यांनी  जे डिबेट टीव्ही च्या माध्यमातून  जनमोर केले जाते त्यातच  ट्रोलींग करत आपल्याला घाबरवण्याचा  प्रयत्न केल्याचा हिलरी यांचा  हास्यास्पद आरोप पाहता महिलांसंदर्भातील ट्रम्प यांजवरील अन्य आरोप लक्शात घेता भारतात मोदींवरती असेच आरोप तर केले जाणार नाहीत अशा शंकेला जागा उरते.

किंबहुना हिलरी ह्यांच्या पाठीशी जो जागतिक गट काम करत होता त्याचा भक्कम पाठिंबा हिलरी ह्यांनी सोनियाजींच्या मागे उभा केला होता आणि २०१९ च्या निवडणुकीतही त्या तसे करतील अशी जणू ग्वाही देण्यासाठीच त्या इथे आल्या होत्या की काय अशी शंका येते. आणि त्यांच्या भक्कम पाठिंब्यावरती आश्वस्त होऊन सोनियाजी ह्यांनी २०१९ मध्ये मोदींना निवडणूक जिंकूच देणार नाही असे ठामपणे ह्याच कॉन्क्लेव्हच्या आपल्या मुलाखतीमध्ये म्हटल्याचे आपल्याला आठवत असेल.

अमेरिकन सरकारने श्री मोदी ह्यांना अमेरिकेत जाण्यासाठी व्हिसा देखील नाकारला होता. त्यामागे प्रयत्नशील असणार्‍या शक्ती ह्या हिलरी ह्यांच्या समर्थक आहेत. ट्रम्प ह्यांच्या ऐवजी हिलरी जिंकल्या असत्या तर त्यांनी मोदी सरकारला उभ्या धारेवर धरून भाजून काढले असते हे निर्विवाद आहे. मोदी ह्यांच्या परराष्ट्र धोरणाच्या यशाला कात्री लावण्याचे काम वॉशिंग्टन मध्ये बसून बाईसाहेबांनी केले असते. असो. ते टळले संकट भले असे आता म्हणायचे. स्वतःच्या निवडणुकीमध्ये रशियाने हस्तक्षेप केला आणि त्यासाठी जे मार्ग वापरण्यात आले त्यावरती आक्षेप घेणार्‍या हिलरी बाईसाहेब स्वतः मात्र प्रच्छन्नपणे भारतीय निवडणुकीमध्ये हस्तक्षेप करू पाहत आहेत आणि विद्यमान सरकार काय कारस्थाने करू शकेल ह्याच्या टिप्स देत आहेत हे एक नवलच म्हणायचे. आणि आमचे लिब्बू सेक्यू फेकू पत्रकार त्यांची वाहवा करत आहेत. असो. ही लिंक चेक करा.  खुद्द बाईसाहेबांच्या निवडणुकीची सत्यकथा आता समजून घेणे गरजेचे झाले आहे. कारण इतिहास पुन्हा पुन्हा घडतो पण सगळेच तपशील तसे राहत नाहीत. तेव्हा २०१९ मध्ये मोदी विरोधक काय करतील ह्याचा रोडमॅप समजयचा तर बाईसाहेबांच्या निवडणुकीची कथा - त्यांच्या चष्म्यातून नव्हे तर - वास्तव कथा आता लिहिणार आहे. प्रतीक्षेत रहावे. धन्यवाद.

https://www.youtube.com/watch?v=t_XNsvjjISA